David Bowie’den Samuel L. Jackson’a, Charli XCX’e kadar farklı kişilerin kendinden emin ve ‘cool’ görünmesinin ardında altı temel özellik yatıyor: Dışa dönüklük, hedonizm, güç, maceraperestlik, açıklık ve özerklik.

---

06 Temmuz 2025, 11:20 Güncelleme: 06 Temmuz 2025, 11:21

Journal of Experimental Psychology: General’de yayımlanan araştırma 'cool' insanların özelliklerine odaklandı. Çalışma 12 ülkeden yaklaşık 6 bin katılımcı ile yapıldı. Buna göre yaş, gelir, eğitim düzeyi veya cinsiyet fark etmeksizin, cool olmanın nitelikleri benzerlik gösteriyor. Araştırma sürecinde katılımcılara cool kelimesinin İngilizce biçimi verildi; bu da Batı kültürlerinden türemiş bu kavrama zaten aşina olduklarını gösteriyor. Bu durum, Amerikan kültürünün müzik, içerik ve cool kavramını küresel çapta yaydığını düşündürüyor .

Geçmişte yapılan araştırmalar, cool kişilerin genellikle arkadaş canlısı, yetkin, trend belirleyici ve çekici olduğunu ortaya koymuştu. Ancak bu çalışma, özellikle cool ve yalnızca iyi olma arasındaki farkları mercek altına alıyor . Katılımcılardan cool, cool olmayan, iyi ve iyi olmayan sınıflarında yer alan kişiler seçmeleri istendi. Ardından toplam 15 farklı özellik üzerinden değerlendirmeler yapıldı. İyi olarak tanımlanan kişiler uyumlu, geleneksel, güven verici, sıcak, uzlaşmacı, eşitlikçi, dikkatli ve sakin olarak değerlendirildi. Oysa bu özellikler cool kişilere daha az atfedildi .

Çalışmanın sınırlılıklarından biri, cool kelimesini bilmeyen katılımcıların sürece dahil edilmemesi. Bu nedenle, farklı kültürlerde kelimenin kullanım sıklığı veya cool olmanın sosyal statü üzerindeki etkisi net ortaya konamıyor . Ayrıca katılımcı kitlesi nispeten genç (ortalama 30 yaş ve altı) olarak kalıyor . Başka araştırmalar da kültürel farklılıkların değer verilen özellikleri etkilediğini gösteriyor. Örneğin bazı Batı kültürlerinde agresiflik statü getirebilirken, bazı Doğu kültürlerinde bu durum tam tersi sonuçlar doğurabiliyor.

Cool olmak cazip mi?

Cool olma arzusunun ergenlik döneminde güçlü bir motivasyon kaynağı olduğunu gösteren araştırmalar da var. Bu, satın aldıklarınızı, hayranlık duyduklarınızı, nasıl konuştuğunuzu ve eğlence biçiminizi etkiliyor . Ancak genel kültürde cool olarak kabul edilen şey, bireysel değerlere uymayabilir. Bu nedenle katılımcılardan kendi cool ve iyi gördükleri kişileri düşünmeleri istendi. 

Peki cool olmak peşinden koşmaya değer bir hedef mi? Araştırmayı yürüten Dr. Warren bu konuda emin olmadığını söyledi. Risk almaya ve sosyal erken olgunluğa dayanan cool olma isteği, ergenlik çağında popülerlik kazandırabilir ama bir 2014 çalışmasına göre bu davranış biçimi ergenlerde 20’li yaşlarda alkol, uyuşturucu ve ilişki problemleri olarak geri dönebiliyor. Okulda popüler olan çocuklar için “statü, baskınlık, görünürlük, dikkat” anlamına gelebilir ancak uzun vadeli başarıda asıl belirleyici olan iyilikle sevilme. Dr. Prinstein, “En ‘cool olmayan’ çocuk bile en az bir yakın arkadaşı varsa başarılı olabilir" dedi. Belki de çok cool olmak görünenden daha az cazip.

---