15 bin nüfuslu adanın Çin'le yakınlaşması kriz yarattı
Cook Adaları, Çin ile stratejik bir anlaşma imzalayarak ticaret, turizm ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda iş birliğini güçlendirecek. Yeni Zelanda, anlaşmadan habersiz olduğunu belirterek rahatsızlığını dile getirdi. Bu gelişme, Çin’in Pasifik’te artan etkisi konusundaki endişeleri daha da artırıyor.
Cook Adaları, Çin ile stratejik bir anlaşma imzalayarak ticaret, turizm ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda iş birliğini güçlendirecek. Yeni Zelanda, anlaşmadan habersiz olduğunu belirterek rahatsızlığını dile getirdi. Bu gelişme, Çin’in Pasifik’te artan etkisi konusundaki endişeleri daha da artırıyor.
11 Şubat 2025, 08:01 Güncelleme: 11 Şubat 2025, 15:39
Cook Adaları, bu hafta Çin ile ticaret, turizm ve yenilenebilir enerjiyi kapsayan stratejik bir anlaşma imzalayacak. Bu hamle, ülkenin geleneksel müttefiki Yeni Zelanda’yı tedirgin ederken, Çin’in Pasifik’te artan etkisi konusunda endişeleri derinleştiriyor.
Cook Adaları Başbakanı Mark Brown, resmi temaslarda bulunmak ve “kapsamlı stratejik ortaklık” anlaşmasını imzalamak için pazartesi günü Çin’e gidiyor. Anlaşmanın, ticaret, turizm, yenilenebilir enerji, tarım, altyapı ve denizcilik gibi birçok alanı kapsayacağı belirtiliyor.
Bu gelişme, Cook Adaları ile Çin arasındaki uzun süredir devam eden ekonomik ve diplomatik ilişkilerin bir sonucu olarak görülüyor. Ancak Cook Adaları, aynı zamanda Yeni Zelanda ile “serbest birlik” (free association) anlaşmasına sahip. Bu çerçevede Wellington hükümeti, dış politika ve savunma desteği sağlarken, iki yıl içinde 20 milyon Yeni Zelanda doları (yaklaşık 11,3 milyon ABD doları) finansal destek sunuyor.
Yeni Zelanda Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Winston Peters, anlaşmadan hükümetlerinin haberdar edilmediğini belirterek, Cook Adaları yetkililerinden anlaşma detaylarını Yeni Zelanda ile paylaşmalarını talep etti. Peters, bu tür uluslararası anlaşmaların Yeni Zelanda Anayasası gereğince Wellington hükümetiyle paylaşılması gerektiğini vurguladı.
Brown: Yeni Zelanda’nın sürece dahil olmasına gerek yok
Cook Adaları Başbakanı Mark Brown, Yeni Zelanda hükümetinin tepkisine sert yanıt vererek “Bu anlaşma güvenlik veya polis işbirliğini içermediği için Yeni Zelanda’nın sürece dahil olmasına gerek yok” ifadelerini kullandı.
Bu açıklama, Yeni Zelanda’nın Pasifik’teki etkisinin zayıfladığı yönündeki yorumları güçlendirdi. Son üç yıldır Avustralya, Yeni Zelanda ve ABD, Çin’in Pasifik’te artan stratejik ve diplomatik etkisini dengelemek için Tuvalu, Nauru ve Papua Yeni Gine gibi ülkelerle güvenlik anlaşmaları yapıyordu. Ancak Cook Adaları’nın Çin ile imzalayacağı bu yeni anlaşma, Batılı ülkelerin bölgedeki etkinliğini koruma çabalarına darbe vurabilir.
Cook Adaları, 1960’lara kadar Yeni Zelanda’nın kontrolü altındaydı ve halen Pasifik’te Wellington’un en yakın müttefiklerinden biri olarak kabul ediliyor. Ancak bu anlaşma, iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir döneme işaret ediyor.