25 Aralık 2025 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7571 sayılı Kanun’la Vergi Usul Kanunu’na eklenen geçici 37. maddeyle;

• 2025 hesap dönemi ile geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2026 ve 2027 hesap dönemlerinde, enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın, mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaması,
• Mükerrer 298. maddenin (Ç) fıkrasında yer alan yeniden değerleme uygulaması açısından, enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı belirtilen dönemlerin, enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem olarak kabul edilmesi,

öngörüldü.

Bu düzenleme sonrasında, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapılması mümkün hale geldi.

Aşağıda, 15 soruda yeniden değerleme uygulamasında öne çıkan konuları hatırlatmak istedim.

1) Yeniden değerleme hangi durumda yapılabiliyor?

Yasal düzenleme gereği, enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinin sonu itibariyle, yeniden değerleme yapılabiliyor.

7571 sayılı Kanun’la, 2025 hesap dönemi ile geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2026 ve 2027 hesap dönemleri, enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem olarak kabul edilmesi nedeniyle, bu dönemlerde yeniden değerleme yapılması mümkün hale geldi.

Bu çerçevede, kapsamdaki mükelleflerden isteyenler 2025 hesap dönemi sonu itibariyle yeniden değerleme yapabilir.

2) Kimler yeniden değerleme yapabilir?

Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil), yeniden değerleme yapabilirler.

Yasal düzenleme gereği; dar mükelleflerin, işletme hesabı esasına göre defter tutanların, serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabının, münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile uğraşanların ve kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenlerin yeniden değerleme yapmaları mümkün değil.

3) Kapsama dahil varlıklar nelerdir?

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298/Ç maddesi kapsamında, bilançoya dahil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanların, maddede yer alan koşullarla yeniden değerlenmesi mümkün.

Yasal düzenleme gereği;

• Boş arazi ve arsalar gibi amortismana tabi olmayan iktisadi kıymetler
• Yeniden değerlemenin yapılacağı dönem sonu itibarıyla aktife kayıtlı olmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler
• Yapılmakta olan yatırımlar veya iktisadi kıymetlerin yatırım harcamaları ve
• Yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminde aktife dahil edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler

için yeniden değerleme yapılması mümkün değil.

4) Yeniden değerlemeye esas değer nedir?

Yeniden değerlemede, amortismana tabi varlıkların ve bunlara ait amortismanların, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve değerlemenin yapılacağı dönem sonu itibariyle yasal kayıtlarda yer alan değerleri esas alınır.

Bu kapsamda, enflasyon düzeltmesi yapıldığı bir dönemden sonra, düzeltmeye ilişkin şartların gerçekleşmediği ilk hesap döneminde yapılacak değerlemede, yeniden değerlemeye esas değer, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş olan son bilançoda yer alan değerlerdir.

Amortismanların yeniden değerlemesinde, varlıklara ilişkin olarak amortismanın herhangi bir yıl eksik ayrılması veya hiç ayrılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas değer, bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir.

5) varlığın maliyet bedeline eklenen faiz ve kur farkları değerlemede dikkate alınabilir mi?

Değerleme kapsamındaki varlığın, aktifleştirildiği döneme ilişkin olanlar hariç, maliyet bedeline eklenmiş olan faiz ve kur farklarının, yeniden değerleme sırasında dikkate alınması mümkün değil.

6) Yeniden değerleme zorunlu mudur?

Yeniden değerleme seçimlik bir hak, zorunlu değil.

• Dileyen mükellefler, kapsama giren varlıklarını ilgili dönemde yeniden değerlemeye tabi tutmayarak, mevcut durumlarını muhafaza edebilir.
• Yeniden değerlemeye tabi tutulabilen iktisadi kıymetlerin tamamı veya bir kısmı için yeniden değerleme uygulamasından yararlanılabilir.
• Aynı hesap dönemi içerisinde; geçici vergi dönemlerinin hiçbirinde ya da herhangi bir veya daha fazla geçici vergi dönemlerinde yeniden değerleme yapılmaması, sonraki geçici vergi döneminde veya ilgili hesap dönemi sonunda yeniden değerleme yapılmasına engel teşkil etmez.

Ayrıca, geçici vergi dönemlerinde yapılan tercihin yıllık uygulamayı bağlamıyor. Örneğin 2026 son geçici vergi dönemi itibarıyla yeniden değerleme yapan mükellef isterse, 2026 hesap dönemi sonunda yeniden değerleme yapmayabilir.

7) Bir dönemde değerleme yapılmadığı durumda, sonraki dönemde değerleme nasıl yapılır?

Yeniden değerlemenin herhangi bir hesap döneminde yapılmayıp sonraki dönemde yapılmasının tercih edilmesi durumunda, sonraki hesap dönemlerinde, geçmiş hesap dönemine ilişkin yeniden değerleme yapılamıyor.

Bu çerçevede örneğin, 2025 hesap döneminde yeniden değerleme yapılmayıp 2026 yılında yapılmasının tercih edilmesi durumunda, 2026 ve sonraki hesap dönemlerinde 2025 yeniden değerleme oranı da dikkate alınarak geçmişe yönelik yeniden değerleme yapılamıyor.

Bu açıklama hesap dönemleri itibariyle geçerli. Aynı hesap dönemi içerisinde, geçici vergi dönemlerinin bir veya birkaçında yeniden değerleme yapılmaması, sonraki geçici vergi dönemlerinde veya ilgili hesap dönemi sonunda yeniden değerleme yapılmasına engel değil.

8) Yeniden değerlemede hangi oran kullanılır?

Yeniden değerlemede;

• Hesap dönemi takvim yılı olanların, değerlemenin yapılacağı yıla ait olarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilan edilen yeniden değerleme oranını,
• Kendilerine özel hesap dönemi tayin olunanların ise özel hesap döneminin başladığı takvim yılına ait olarak açıklanan oranı,

kullanmaları gerekiyor.

9) Yeniden değerleme uygulaması nasıl yapılır?

Yeniden değerlemede, iktisadi kıymetlerin ve bunlara ait amortismanların, değerlemenin yapılacağı hesap dönemi sonu itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınarak, değerlenecek varlıkların ve bunlara ilişkin amortismanların, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait olan yeniden değerleme oranı ile çarpılması suretiyle yeniden değerleme sonrası değerleri bulunur.

Yeniden değerleme sonrasında hesaplanan değer artışının, yeniden değerlemeye tabi tutulan amortismana tabi varlıkların her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabına alınır.

Yeniden değerleme uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklama ve örnekler, 537 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alıyor.

10) Faydalı ömrünü tamamlayan varlıklar yeniden değerlenebilir mi?

Amortismana tabi olup faydalı ömür süresini tamamlayan iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulabilir.

Ancak bu durumda, faydalı ömrü sona ermiş amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden, daha önceki yıllarda ayrılmamış amortismanlara ilişkin olarak amortisman ayrılması mümkün değil.

11) Yeniden değerlenen varlıkların elden çıkartılması halinde satış kazancı nasıl hesaplanır?

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkartılması durumunda, bu varlıklara isabet eden ve bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında tutulan değer artışlarının, amortismanlar gibi dikkate alınması gerekir.

Aşağıda belirtileceği gibi, değer artışının sermayeye eklenmesi mümkün. Bu durumda, elden çıkarma öncesi sermayeye eklenen değer artış tutarının satış kazancının tespitinde dikkate alınması söz konusu değil.

Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılan devir ve bölünme hallerinde, yeniden değerlemeye tabi tutulan varlıkların elden çıkartıldığı kabul edilmez.

12) Değer artışının sermayeye eklenmesi mümkün müdür?

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı, değer artış fonu hesabında tutulabileceği gibi istenildiğinde kısmen veya tamamen sermayeye ilave edilebilir. Bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.

Sermayeye eklenen değer artışları, işletmeye ilave edilmiş kıymetler olarak kabul edilir ve vergilenmez.

13) Değer artışının başka bir hesaba aktarılması veya işletmeden çekilmesi halinde vergileme yapılır mı?

Pasifte özel bir hesapta gösterilen değer artış tutarlarının, sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi durumunda, bu tutar işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, gelir/kurumlar vergisine tabi tutulur.

Bu çerçevede örneğin, değer artış tutarı ile geçmiş yıl zararlarının mahsubu veya kâr dağıtımı amacıyla kullanılması halinde vergileme yapılır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun devir ve bölünme hallerinde, fon hesabında yer alan tutarlar işletmeden çekilmiş veya başka bir hesaba nakledilmiş sayılmıyor. Ancak, fon hesabının devralan kurumda işletmeden çekilmesi veya başka bir hesaba nakledilmesi durumunda, bu tutar dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin vergilenir.

14) Yeniden değerlemeye ilişkin kayıtlar nasıl yapılır?

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutan kurumların, değerlemeye ilişkin hesaplarını ayrıntılı olarak yapmaları ve yasal defterlere kaydetmeleri gerekiyor.

Kayıt düzeniyle ilgili ayrıntılı açıklama ve düzenleme, 537 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alıyor.

15) Yeniden değerleme sonucu oluşan değer artış tutarı üzerinden vergi ödenmesi söz konusu mu?

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılan yeniden değerleme sonucu oluşan ve pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden, herhangi bir vergi ödenmesi söz konusu değil.