FreeWebTurkey ile Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) tarafından hazırlanan 2024–2025 İnternet Sansürü Raporu, özellikle 2025’in ilk yedi ayında yaşananları mercek altına alarak, sansürün yeni gerekçesinin ‘milli güvenlik’ olduğunu belirtiyor.

Rapora göre yalnızca yedi ayda 105 mahkeme kararıyla 1306 içerik erişime engellendi; 3 bin 330 URL görünmez kılındı. Engellemelerin yüzde 38’i, 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesi uyarınca “milli güvenlik ve kamu düzeni” gerekçesine dayandırıldı.

KIRILMA NOKTASI: 19 MART
Rapor, 19 Mart 2025’te Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla dijital alanda sert bir kırılma yaşandığını vurguluyor. Bu tarihten sonra sosyal medyada yüzlerce hesap kapatıldı, protesto ve boykot çağrılarına dair içerikler topluca engellendi, ülke genelinde 42 saatlik bant daraltma uygulandı.

**TOPLU ENGELLEMELER
**Raporda dikkat çeken bir diğer unsur, alınan tek karar ile çok sayıda URL’nin engellenmesi. Alan adı düzeyinde erişim engelleri, haber siteleri için fiili kapatma anlamına geldi.

HESAP KAPATMALAR
2025’te sansür, URL engellemenin yanı sıra doğrudan hesap kapatma olarak da kayıtlara geçti. Rapora göre en az 400 X hesabı erişime engellendi. Yeni hesap açanlar tekrar tekrar kapatıldı.

BANT DARALTMA
Bant daraltma uygulamaları raporda ‘en tehlikeli sansür biçimi’ olarak tanımlanıyor. Ne zaman başladığı, hangi karara dayandığı ve ne zaman sona erdiği kamuoyuna açıklanmayan bu yöntem, depremden protestolara kadar kriz anlarında devreye sokularak itiraz edilemez bir sansür alanı yaratıyor.

YAPAY ZEKA DA NASİBİNİ ALDI
Raporun en çarpıcı bulgularından biri ise sansürün yapay zeka sistemlerine uzanması. X platformunun yapay zeka aracı Grok’un, İmamoğlu’na dair sorulara yanıt vermesinin engellendiği; bazı çıktılarının Türkiye’den erişime kapatıldığı belirtiliyor.

Rapordan öne çıkan tespitler:

-Özel hayatın gizliliği gerekçesi toplamda 29 içerik (%2,2) için kullanıldı. Dikkat çekici biçimde, bu içeriklerin önemli bir kısmı Anayasa Mahkemesi’nin 2023’te iptal ettiği 9. maddeye dayandırıldı.

-Twitter/ X platformunda 700’den fazla hesaba erişim engeli getirildi. Bu süreçte Gençlik örgütleri, kadın örgütleri ve gazeteci hesapları engellendi. FreeWeb’in elinde kararı bulunan engellemelerde yer alan 400 X hesabı içinde: Gençlik örgütlerine ait en az 53 hesap, Gazetecilere ait en az 30 hesap Kadın örgütlerine ve STK’lara ait en az 8 hesap bulunuyor.

-2025 yılının ilk yedi ayında alınan erişim engeli kararlarında en büyük hedef, açık ara farkla sosyal medya platformları oldu. Toplam engellemeler içerisinde bu tür platformlara ait içerikler yaklaşık %46’lık bir orana ulaştı.

-2025 yılında RTÜK, yalnızca televizyon ve radyo yayıncılığı alanında değil, dijital platformlar ve bağımsız içerik üreticileri üzerinde de denetimini artırdı. RTÜK’ün özellikle lisanssız yayın gerekçesiyle aldığı kararlar, dijital yayıncılığın geleceği açısından kaygı verici bir tablo ortaya koydu.

-RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, yaptığı açıklama ile video paylaşım platformu YouTube’da yayınlanan ‘Sokak Röportajları’na ilişkin olarak YouTube’un da RTÜK denetimine girmesi ile ilgili çalışma yaptıklarını, YouTube’un da RTÜK tarafından denetleneceğini söyledi.

-İnternet Kanunu’nun acil durumlarda erişim engeli getirilmesine imkan sağlayan 8/A maddesi ise bu durumlarda oldukça sık kullanılan bir gerekçe oldu. “Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi” yan başlıklı hüküm, “yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması veya genel sağlığın korunması” sebeplerinden dolayı BTK Başkanına erişim engeli alma yetkisi tanıyor.

-İnternet Kanunu’nun 9.maddesinin iptal edilmesi üzerine, kişilik haklarının ihlal edildiği iddiasıyla erişim engeli getirilmesi için kullanılan bir diğer yol ise ihtiyati tedbir kararı alınması oldu. Hukuk yargılamalarında uygulanan bir usul olan ihtiyati tedbir, dava konusu hakkın ortadan kaybolacak nitelikte olması veya geri döndürülemez zararlar meydana gelecek olması halinde dava açılmadan önce bir koruma sağlanmasına imkan sağlayan bir karar tipi olan ihtiyati tedbir kararı, erişim engeli getirilmesi için kullanılmaya başladı.

-OHAL döneminde, Kanun Hükmünde Kararname ile düzenlenen, sonrasında TBMM tarafından yasalaştırılan ‘sanal devriye’ uygulaması Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına rağmen bu dönemde de uygulanmaya devam etti. Kolluk tarafından re’sen sosyal medya platformlarında araştırma yapılarak, ‘suç unsuru’ içerdiği öngörülen hesaplar ve paylaşımlar hakkında araştırma yapılarak, savcıya bildirilmesi ve bu suretle çeşitli sosyal medya kullanıcıları hakkında soruşturma başlatılmasına yol açan sanal devriye kapsamında birçok gazeteci hakkında soruşturma başlatılıp davalar açıldı.

Odatv.com