Batı yorgun, Doğu yükseliyor. Türkiye ise bu dönüşümün merkezinde, yeni yüzyılın dengesini tanımlayacak ülke olma potansiyeli taşıyor.

“Batı yorgun, Doğu uyanıyor. Türkiye ise iki medeniyetin tam eşiğinde.”

Henüz raflarda taze olan “Çılgın Liderler Çağı” kitabımda, dünyayı dönüştüren liderlerin kişisel cesaret, vizyon ve çılgınlıkla nasıl yüzyılları şekillendirdiğini anlatmıştım.

Şimdi yeni bir dönemin perdesi aralanıyor: Liderlerin değil, medeniyetlerin çılgınlığı çağı başlıyor.

Ve o dönüşümün merkezinde Çin var.

Batı’dan Doğu’ya kayan dünya

21. yüzyılın ilk çeyreği kapanırken, küresel güç dengesi artık Atlantik’in değil, Asya’nın sularında belirleniyor.

Beş asırdır ekonomik refahın, bilimin, siyasetin ve kültürün merkezi olan Batı, yavaş ama kalıcı bir yorgunluk dönemine girdi.

Oysa Asya —özellikle Çin— sabır, planlama, disiplin ve ortak akıl üzerine kurulu yeni bir modelle sessiz ama sarsıcı biçimde yükseliyor.

Bugün Batı hâlâ güçlü; ama artık tek yönlü bir rehber değil.

Modern çağın yeni gerçeği şu: Artık Batı belirlemiyor, Doğu belirlenmeye razı değil.

Çin’in 2049 rüyası

Çin Halk Cumhuriyeti, kuruluşunun yüzüncü yılı olan 2049 için “Çin Rüyası” adını verdiği bir hedef koydu:
Ekonomik refah, teknolojik üstünlük, askeri caydırıcılık ve kültürel liderlik.
Bu yalnızca bir kalkınma vizyonu değil; beş bin yıllık bir medeniyetin yeniden doğuşu.

Çin artık yalnızca “dünyanın fabrikası” değil, “dünyanın laboratuvarı.”
Yapay zeka, kuantum teknolojileri, yarı iletkenler, dijital para birimleri ve uzay sanayisinde ABD ile başa baş ilerliyor.
Dijital yuan projeleri, Çin’in dolar merkezli sisteme karşı geliştirdiği ilk küresel finans hamlesi.

Fakat Çin’in asıl farkı, zihinsel mühendislikte yatıyor.
Batı kısa vadeli kazançların peşinde koşarken, Pekin 40 yıl sonrasına bakıyor.
Devlet aklıyla bireysel özgürlük arasındaki gerilim, Çin’de kolektif hedefler lehine çözülüyor.
Batı’nın “bugün”üne karşı, Çin’in “gelecek yüzyıl” stratejisi.

Batı’nın yorgunluğu

Batı hâlâ bilimin, sanatın, demokrasinin ve inovasyonun merkezi; ama artık ilham kaynağı değil.
Toplumsal kutuplaşma, kimlik siyaseti, gelir adaletsizliği, liderlik krizi ve çevresel yorgunluk, Batı’nın ruhunu kemiriyor.
Avrupa yaşlanıyor, Amerika kendisiyle kavgalı.
Batı artık dünyayı yönetmek yerine, kendi iç dengesini korumaya çalışıyor.

Rusya, Çin, Hindistan, İran ve Türkiye gibi ülkeler, bu boşlukta kendi medeniyet modellerini inşa ediyor.
Küresel düzlemde artık mesele Batı’ya başkaldırmak değil, Batı dışı bir düzen kurmak.
Bu da yeni bir dünya düzeninin doğmakta olduğunu gösteriyor.

Türkiye’nin stratejik eşiği

Türkiye, bu medeniyet dönüşümünün tam ortasında duruyor.
Coğrafi olarak Avrupa ile Asya’nın eşiğinde, kültürel olarak hem Batı’ya hem Doğu’ya ait.
Bu ikili kimlik, doğru stratejiyle Türkiye’ye 21. yüzyılın yeni merkez ülkesi olma fırsatını sunuyor.

Türkiye’nin bu konumunu sürdürebilmesi için “ya Batı ya Doğu” ikileminden çıkıp, çok kutuplu akılcı denge politikası benimsemesi gerekiyor.

NATO, Gümrük Birliği ve Avrupa pazarlarıyla bağlarını koparmadan; Şanghay İşbirliği Örgütü, BRICS ve Kuşak-Yol girişimleriyle de aktif ilişki kurabilmeli. Bu bir eksen kayması değil; esneklik, çeşitlilik ve çıkar maksimizasyonu stratejisidir.

Enerjide, dijital inovasyonda, tedarik zincirlerinde ve finansal sistemlerde Türkiye, Asya’nın üretim gücüyle daha yakın çalışmalı. Çin yatırımlarını yalnızca sermaye değil, teknoloji ve bilgi ortaklığı temelinde değerlendirmeliyiz.

Doğu’ya yaklaşırken, Batı’nın değerlerinden uzaklaşmadan; Batı’yla rekabet ederken, Doğu’nun dayanıklılığını öğrenerek… Türkiye’nin yeni yüzyıl vizyonu bu sentezde yatıyor.

Yeni yüzyılın formülü: Esneklik, akıl, kök

Küresel güç artık tıpkı enerji kaynakları gibi dağılıyor.
Hiçbir ülke tek başına belirleyici değil; işbirliği zorunluluk haline geldi.

Türkiye’nin bu çağda başarılı olabilmesi için üç temel ilke: Esneklik, akıl ve kök.

    •    Esneklik: Aynı anda farklı kutuplarla ilişki kurabilmek.
    •    Akıl: Eğitim, teknoloji, veri ve bilime yatırım yapmak.
    •    Kök: Modernleşirken kendi kültürel ve manevi kimliğini korumak.

Bu üçlü denge kurulabildiğinde, Türkiye ne Batı’nın periferisinde ne Doğu’nun gölgesinde kalır. Kendi çağını tanımlayan bir denge devleti olur.

2049’a doğru: Yeni oyun, yeni kurallar

Çin 2049’a kadar yalnızca ekonomik değil, kültürel bir süper güç olmayı hedefliyor.
Bu hedefe ulaştığında, Batı’nın beş yüz yıllık üstünlüğü tarihsel olarak son bulabilir.
Dünya artık tek kutuplu olmayacak; güç Asya merkezli çok kutuplu bir düzene dağılacak.

Türkiye, bu yeni oyunda yalnızca seyirci olamaz. Ya başkalarının kurduğu sistemin parçası olacak, ya da kendi oyun alanını tanımlayarak Batı ile Doğu arasında yeni bir eksen inşa edecek.

Bunun için gerekli olan sadece diplomasi değil; bilgi, inovasyon, üretim ve stratejik özgüven.
Kendine güvenen, kendi geleceğini tasarlayan bir Türkiye, 2049’un dünyasında bölgesel değil, küresel bir aktör olabilir.

Türkiye’nin çağrısı

Bu yüzyıl yalnız Çin’in değil, Türkiye’nin de sınavı.
Batı modelinin yorgunluğu ile Doğu’nun sabırlı yükselişi arasında, Ankara’nın vereceği karar ülkenin kaderini belirleyecek.

Güç artık sadece silah veya para değil; zihin, kültür ve güven.
Kendine güvenen, köklerinden beslenip dünyaya açılabilen ülkeler yeni çağın kazananları olacak.

Türkiye’nin önünde eşsiz bir fırsat var: Kendi çağını tanımlayan bir medeniyet gücü olarak yükselmek.

“Batı’nın sonu, Doğu’nun çağı yalnız Çin’in değil, Türkiye’nin de hikâyesidir.”
Ve o hikâyenin ilk satırları şimdiden yazılıyor.