Türkiye Cumhuriyeti’nin 102’nci kuruluş yıl dönümü tüm yurtta coşkuyla kutlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan mesajında “Türkiye Yüzyılı hedeflerimiz doğrultusunda ezber bozan atılımlar içindeyiz.” dedi. Cumhuriyet’in ilanına giden tarihi süreç, 102 yıl sonra da aynı kararlılıkla hatırlanıyor.

---

29 Ekim 2025, 10:16

Türkiye Cumhuriyeti bugün 102 yaşında. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla ülke genelinde ve yurt dışı temsilciliklerinde törenler, anmalar ve kutlamalar düzenleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yayımladığı mesajında “Savunma sanayiinden ekonomiye, eğitimden tarıma kadar her alanda ezber bozan atılımlar içindeyiz.” ifadelerini kullandı.

Erdoğan, Cumhuriyetin 102. yıl dönümünü kutlarken “Cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere bu toprakları bize vatan kılan kahramanları rahmetle yâd ediyorum.” dedi. Cumhurbaşkanı mesajında ayrıca, 6 Şubat depremlerinin ardından yürütülen yeniden inşa çalışmalarına değinerek “Yıl sonuna kadar 453 bin konutun teslimini gerçekleştirmiş olacağız.” ifadesini kullandı.

Erdoğan, “86 milyon insanımızın huzur, güven, barış ve refah içinde yaşayacağı terörsüz Türkiye menziline emin adımlarla ilerliyoruz.” diyerek mesajını “Büyük, güçlü ve müreffeh Türkiye’yi hep birlikte inşa edeceğiz.” sözleriyle tamamladı.

Cumhuriyet’in ilanına giden süreç

Cumhuriyetin ilanına giden yol, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde başlayan siyasal dönüşümle şekillendi.
1876’da meşrutiyetin ilanı ile başlayan parlamenter arayış, I. Dünya Savaşı’nın ardından ülkenin işgale uğramasıyla kesintiye uğradı.
Ancak halkın direnişi ve Mustafa Kemal Paşa önderliğinde yürütülen Millî Mücadele, Ekim 1922’de zaferle sonuçlandı.

23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan Büyük Millet Meclisi, 1921 Anayasası’yla egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu ilan etti.
1 Kasım 1922’de saltanat kaldırıldı. 27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’nin istifası üzerine, yönetim biçimiyle ilgili kriz yaşandı.
Mustafa Kemal Paşa ve İsmet İnönü’nün hazırladığı yasa teklifi 29 Ekim 1923’te Meclis’e sunuldu. Aynı gün yapılan oylamayla Cumhuriyet kabul edildi ve Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi.

“Yaşasın Cumhuriyet” sesleriyle 101 pare top atışı

Cumhuriyetin ilanı, 29 Ekim 1923 akşamı Ankara’da 101 pare top atışıyla halka duyuruldu.
“Yaşasın Cumhuriyet” sesleri, Anadolu’nun dört bir yanında yankılandı. Halk, kutlamaları kendi imkânlarıyla organize etti. Bir yıl sonra, 26 Ekim 1924 tarihli kararnameyle 29 Ekim’in resmî törenlerle kutlanması kararlaştırıldı.