Avrupa Birliği'nin stres testi duyurusu hedge fonlar ve özel kredi grupları arasında endişe yaratıyor. Bu kuruluşlar 19 trilyon euroluk kredi hacmine sahip.

---

27 Mayıs 2025, 11:18

Avrupa Birliği, hedge fonlar ve özel sermaye gibi daha az düzenlenen finansal aktörlerin yarattığı riskleri değerlendirmek amacıyla banka dışı kurumlara yönelik ilk kapsamlı stres testini başlatmaya hazırlanıyor. Bu girişim, 2008 finans krizinden bu yana bankaların dışında kalan kredi sağlayıcıların sistem üzerindeki etkisinin artmasıyla gündeme geldi.

Hedge fonlar ve özel kredi şirketleri daha sıkı denetimle karşılaşabilir

Avrupa düzenleyici kurumları, olası bir piyasa krizinin sigorta şirketleri, emeklilik fonları ve para piyasası fonları gibi banka dışı finansal kurumlar üzerindeki etkisini değerlendirmek amacıyla yeni bir stres testi planlıyor. Uygulamanın, sistemik riskleri belirleyerek bu kurumların gelecekte daha sıkı denetlenmesine yol açabileceği belirtiliyor.

ECB verilerine göre, 2023 sonunda banka dışı finansal kuruluşlar, Euro Bölgesi’ndeki 19 trilyon euroluk toplam kredi stokunun yaklaşık dörtte birini oluşturuyordu. Aynı dönemde, bu kuruluşlara olan banka kredileri de 6 trilyon euroya ulaştı.

Emeklilik fonlarından hedge fonlara uzanan geniş kapsam

Stres testi planları, Avrupa Merkez Bankası (ECB), Avrupa Bankacılık Otoritesi (EBA), Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi (ESMA), Avrupa Sigorta ve Emeklilik Otoritesi (EIOPA) ile Avrupa Komisyonu ve Avrupa Sistemik Risk Kurulu'nun ortak çalışmalarıyla şekilleniyor. Yetkililer, testin 2025 yılında hayata geçirilmesini hedefliyor.

Yetkililer, bu testin mevcut sektör bazlı testlerin üzerine inşa edileceğini ve özellikle likidite riski ile kriz anında varlık satışlarının sistem üzerindeki etkilerini analiz edeceğini belirtti. Özellikle 2020 pandemi döneminde tahvil piyasalarında yaşanan nakit krizleri, Archegos Capital’ın çöküşü ve Rusya-Ukrayna savaşı sonrası enerji ticaretindeki sıkışmalar gibi olaylar bu ihtiyacı doğurdu.

İngiltere modeli örnek alındı

Bu yeni test planı, İngiltere Merkez Bankası’nın geçen yıl uygulamaya koyduğu ve 50’den fazla finans kurumunu kapsayan "sistem çapında keşif senaryosu"ndan ilham alıyor. İngiltere'deki testte hedge fonların temerrüde düşmesi gibi senaryolarla piyasa üzerindeki yayılma etkileri incelenmişti.

Benzer şekilde, AB testinde de olası krizlerin finansal sistemin farklı bölümlerine nasıl yansıdığı ve bu etkilerin şoku absorbe etmek yerine büyütüp büyütmediği değerlendirilecek.

Bankaların yeni sermaye kuralları da ertelendi

AB Komisyonu, Cuma günü yaptığı açıklamada bankaların menkul kıymet alım-satım faaliyetlerine ilişkin daha sıkı sermaye gereksinimlerini bir yıl erteleyerek 2027 başına bıraktı. Erteleme kararı, Basel Bankacılık Denetim Komitesi’nin küresel düzenlemeleri konusunda ABD’nin tutumunu beklemek amacıyla alındı.

Düzenleme eksikliği piyasa krizini büyütebilir

ECB Denetim Kurulu Başkanı Claudia Buch, Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı açıklamada, “Banka dışı finansal aracılık alanından kaynaklanan likidite riskleri bazı kriz dönemlerinde ciddi sorunlara yol açtı” diyerek bu alandaki düzenleme eksikliğine dikkat çekti.

Buch, “Tüm banka dışı kurumlar bankalardan daha riskli değil, ancak bazı risklerin doğru şekilde tanımlanması ve düzenlemenin bu risklere özel olarak hedeflenmesi gerekiyor” dedi.

---