Avrupa, Ukrayna'ya destek için dondurulmuş 218 milyar dolarlık Rus varlıklarını kullanmayı tartışıyor. Ancak bu adım, küresel ekonomi ve diplomatik ilişkiler üzerinde ciddi riskler taşıyor. Kremlin’in misilleme ihtimali ve uluslararası hukuk boyutu ise konunun hassasiyetini artırıyor.

Washington ve Kiev arasındaki artan gerilimlerin gölgesinde, Avrupa'nın Ukrayna'ya milyarlarca dolarlık finansmanın önünü açabilecek radikal bir adım atması gerektiği yönündeki çağrılar güçleniyor. 

Birleşik Krallık'ın eski başbakanı Rishi Sunak da dahil olmak üzere birçok lider ve siyasetçi, Avrupa ülkelerine, şu anda büyük ölçüde Brüksel'de tutulan 218 milyar dolarlık dondurulmuş Rusya Merkez Bankası varlıklarını ele geçirerek Ukrayna'ya devretmeleri çağrısında bulunuyor. 

Sunak, The Economist için kaleme aldığı yazıda, "Rusya'nın savaşın neden olduğu zararı ödemesi yalnızca adil olur" ifadelerini kullandı. Ancak böylesi bir adım ciddi riskler taşıyor.

Ukrayna için acil toplantı

Avrupa Birliği (AB) ve Birleşik Krallık liderleri, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile Londra'da acil bir toplantı gerçekleştirdi. Görüşme, Zelenski'nin Oval Ofis'te ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance ile yaşadığı sert tartışmanın hemen ardından geldi. 

Trump ve Vance, basının önünde Ukrayna liderini sert bir dille eleştirirken, Zelenski, Ukrayna'nın mineral zenginliğine ABD'nin erişimini sağlayacak bir anlaşmayı sonuçlandıramadan Beyaz Saray'dan ayrıldı. Zelenski'nin amacı, bu anlaşma karşılığında yatırım ve güvenlik garantileri elde etmekti, ancak görüşme beklendiği gibi sonuçlanmadı.

Bu gelişmeler, Avrupa'nın, ABD'nin Ukrayna'ya verdiği desteği azaltması veya tamamen kesmesi ihtimali karşısında nasıl bir rol üstlenmesi gerektiği sorusunu gündeme taşıdı. Avrupa'nın bu açığı kapatması büyük bir mali yük getirecek ve siyasi sonuçlar doğurabilecek. Ancak dondurulmuş 218 milyar dolarlık Rus varlıklarının serbest bırakılması, vergi mükelleflerinden ek kaynak talep etmeksizin bir çözüm sunabilir.

Athena Foundation Başkanı Heather Buchanan, Business Insider'a yaptığı açıklamada, "Her ülkenin kendi iç siyasi sıkıntıları ve bütçeleri var, ancak elimizde şu an kritik bir fon bulunuyor" dedi.

Avrupa'nın elindeki koz

AB, Moskova'nın Şubat 2022'de Ukrayna'ya yönelik saldırısının ardından ABD ve müttefikleri tarafından dondurulan yaklaşık 300 milyar dolarlık Rus fonunun büyük kısmını kontrol ediyor. Bu fonlar, savaş sonrası Ukrayna'nın yeniden inşası için tahsis edilmiş durumda. 

Dondurulan fonlardan elde edilen faiz gelirlerinin bir kısmı Ukrayna'ya kredi olarak aktarılmıştı. Birleşik Krallık Maliye Bakanı Rachel Reeves ve Ukrayna Maliye Bakanı Sergii Marchenko, Cumartesi günü Ukrayna'ya faiz gelirlerinden 2,26 milyar sterlin (yaklaşık 2,8 milyar dolar) daha sağlanmasını öngören bir anlaşma imzaladı.

Ancak, uzun süredir tartışılan bir seçenek giderek daha fazla destek kazanıyor: dondurulmuş fonların tamamen ele geçirilerek doğrudan Ukrayna'nın savunması için kullanılması.