AB–ABD ticaret anlaşması: Kim, ne kazandı?
AB ile ABD arasında açıklanan ticaret anlaşması, büyük tartışmaların ardından karşılıklı gümrük vergilerinde önemli değişiklikler getiriyor. Ancak anlaşmanın bağlayıcı bir sözleşmeye dönüşmesi ve gerçek etkileri gelecek aylarda netleşecek. Avrupa’da bu anlaşma bazı kesimlerce zafer, bazı kesimlerce ise teslimiyet olarak değerlendiriliyor.
AB ile ABD arasında açıklanan ticaret anlaşması, büyük tartışmaların ardından karşılıklı gümrük vergilerinde önemli değişiklikler getiriyor. Ancak anlaşmanın bağlayıcı bir sözleşmeye dönüşmesi ve gerçek etkileri gelecek aylarda netleşecek. Avrupa’da bu anlaşma bazı kesimlerce zafer, bazı kesimlerce ise teslimiyet olarak değerlendiriliyor.
Avrupa Birliği ve ABD 1,7 trilyon euroluk (2 trilyon dolar) transatlantik ticaret ilişkisini tamamen yeniden düzenleyecek siyasi bir anlaşma açıkladı. AB, ABD’ye yaptığı ihracatın çoğu için yüzde 15 gümrük vergisini kabul etti; buna karşılık ABD menşeli ürünlere uygulanan AB vergileri, anlaşma yürürlüğe girdikten sonra mevcut yaklaşık yüzde 1’lik ortalamanın altına düşecek. Ticaretten Sorumlu Avrupa Komisyonu üyesi Maroš Šefčovič, bunun çok zor koşullar altında elde edebilecekleri en iyi anlaşma olduğunu kabul etti.
ABD Başkanı Trump tarafından imzalanan kararnameyle 7 Ağustos'tan itibaren herhangi bir anlaşma yapılmayan ülkelerin gümrük tarifeleri değişecek. Buna göre Türkiye'ye yüzde 15 oranında gümrük vergisi uygulanması öngörülüyor.
Anlaşma, Avrupa başkentlerinde kabullenme ve hayal kırıklığı karışımı bir tepkiyle karşılandı. Bazı ulusal liderler Avrupa Komisyonu’ndan, ABD Başkanı Donald Trump kadar sert davranmasını isterken, diğerleri Trump’ı kışkırtmanın riskli olacağını kabul etti. AB’nin ticarette boyun eğmesi, NATO müttefiklerinin güvenliklerini sağlayan askeri ittifakta Trump’ı bağlı tutmak için fazlaca çabalamasının hemen ardından geldi.
AB’yi ABD’ye Çin’den daha kötü davranmakla suçlayan Trump, bazı Avrupa ürünlerine yüzde 200’e varan vergilerle karşılık vermekle tehdit etmişti. Amacı yerel sanayiyi canlandırmak, büyük bir vergi indirimini finanse etmek ve ABD işçileri için zararlı olduğunu savunduğu ekonomik dengesizlikleri gidermekti.
Anlaşma ABD ile AB arasında tamamlanmış bir ticaret paktı mı?
Hiç de değil. Trump ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in 27 Temmuz’da açıkladığı anlaşma, bağlayıcılığı olmayan bir siyasi metinden ibaretti. Sonraki adımda AB ve ABD, 1 Ağustos’a kadar bağlayıcılığı olmayan tam bir müşterek açıklama yayımlayacak. Ancak yasal ağırlığı olmayacak. Sadece bundan sonra taraflar yasal olarak bağlayıcı bir ticaret anlaşmasını müzakereye başlayacaklar. Nihai anlaşmanın nasıl şekilleneceği belirsiz ancak birkaç ay sürebilecek müzakereler söz konusu olabilir.
Sırada ne var?
1 Ağustos’ta ABD, AB’nin otomobil ve otomobil parçaları dahil neredeyse tüm ihracatına yüzde 15 gümrük vergisi uygulayacak. Bu oran, AB’nin ABD’ye yaptığı ihracatın yaklaşık yüzde 70’ine (380 milyar euroya / 435 milyar dolara) denk geliyor.
Bu oranın üzerine başka vergiler eklenmeyecek ve ilaçlar, yarı iletkenler gibi sektör ürünlerinde bu tarife geçerli olacak. Yüzde 15’lik vergiden muaf olan bazı ürünler olacak. Ayrıca taraflar, aşırı kapasite kaynaklarına karşı tedarik zincirlerini korumaya yönelik bir çerçevede, AB’den ABD’ye çelik ithalatında özel kotalar üzerinde de görüşecek. AB, ABD ürünlerine yönelik tarifeleri indirme gibi uygulamaları, nihai yasal metin onaylandıktan sonra hayata geçirecek.