Şanghay’daki Amerikan Ticaret Odası (AmCham) tarafından yayımlanan yeni rapor, ABD merkezli firmaların Çin’e yönelik yatırım stratejilerinde belirgin bir değişim yaşandığını ortaya koyuyor. Araştırmaya göre şirketlerin neredeyse yarısı, yani yüzde 47’si son bir yıl içinde Çin için planladıkları projeleri başka ülkelere kaydırdı. Bu oran, 2017’den bu yana yapılan anketlerdeki en yüksek seviye olarak dikkat çekiyor.

---

10 Eylül 2025, 10:19

Yatırımların büyük kısmı Güneydoğu Asya ülkelerine yönelirken, Hindistan alt kıtası ikinci önemli destinasyon olarak öne çıktı. ABD ve Meksika ise bu yeni yatırım rotasında daha sınırlı tercih edilen bölgeler arasında yer aldı. Analistler, bu eğilimin ABD-Çin ticaretinde yeniden tırmanan gerilimlerin ve mayıs ayında bazı tarifelerin geçici olarak kaldırılmasının ardından ortaya çıktığını belirtiyor. Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz ay iki ülke, 90 günlük bir ticaret ateşkesi üzerinde anlaşmıştı.

AmCham Şanghay Başkanı Eric Zheng, kısa süreli anlaşmaların sorunu çözmeye yetmediğini vurguladı. Zheng, “Bir şirket için 90 gün oldukça kısa bir süre. Şimdilik tarifeler yükselmedi ama temel sorun devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Çin’de güven seviyesi düşüyor

Rapora göre ABD’li şirketlerin Çin’deki beş yıllık iş ortamına dair güveni art arda dördüncü yıl da rekor düşük seviyelerde. 2024’te firmaların yalnızca yüzde 28’i Çin’deki kâr marjlarının küresel ortalamanın üzerinde olduğunu belirtirken, yüzde 33’ü performanslarının diğer bölgelerden daha düşük olduğunu raporladı.

Çinli rakipler teknoloji ve hızda önde

Anket, Çinli rakiplerin özellikle yapay zekâ kullanımı ve pazara hızlı giriş gibi sekiz kategoriden altısında ABD’li firmalara göre daha avantajlı olduğunu ortaya koydu. Perakende ve tüketici sektörlerinde bu oran yapay zekâ alanında yüzde 62’ye kadar yükseldi. Öte yandan ABD’li şirketler, ürün kalitesi ve Ar-Ge konularında hâlâ üstünlük sağlıyor.

Düzenlemelerde iyileşme var

Rapor, Çin’deki düzenleyici ortamda da olumlu gelişmelere dikkat çekiyor. Şirketlerin yüzde 48’i sektörel regülasyonların şeffaf olduğunu bildirirken, bu oran 2024’te yüzde 35’ti. Şeffaflık eksikliğinin operasyonları engellediğini belirten şirketlerin oranı ise 12 puan düşerek yüzde 16’ya geriledi. Ayrıca yabancı ve yerli firmalara eşit muamele yapıldığını düşünenlerin oranı yüzde 37’ye yükseldi.

Çin yönetimi, yabancı yatırımcıları çekmek amacıyla biyoteknoloji yatırımlarına kolaylıklar ve kamu alımlarında standartların netleştirilmesi gibi bir dizi “eylem planı” açıklamıştı.

Teknoloji şirketleri daha karamsar