ABD'nin Çin'e, Avrupa'nın da Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar başarısız oldu
Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşünün ardından Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımları ve Amerika'nın Çin'e uyguladığı gümrük vergileri değerlendirildiğinde her iki önlemin de kısmen benzer nedenlerle başarısız olması dikkat çekiyor. Yaptırımlarla ticaretin belli bir kısmını engellemeye çalıştılar ama küreselleşme alternatif yollar buldu.
Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşünün ardından Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımları ve Amerika'nın Çin'e uyguladığı gümrük vergileri değerlendirildiğinde her iki önlemin de kısmen benzer nedenlerle başarısız olması dikkat çekiyor. Yaptırımlarla ticaretin belli bir kısmını engellemeye çalıştılar ama küreselleşme alternatif yollar buldu.
27 Kasım 2024, 15:59
ABD'de gümrük vergileriyle yabancı ürünlere olan ilgi hiç azalmadı ancak Çin artık ana ithalat kaynağı olma liderliğini Meksika'ya bıraktı. Tarifelere rağmen ithalat azalmadığı için Amerika'nın ticaret açığı büyümeye devam etti. Pek çok şirket üretimlerini Çin'den Vietnam, Meksika, Malezya ve Tayvan gibi diğer üretim merkezlerine taşıdı. Dahası bu ülkelerde montajı yapılan pek çok ürünün hala birkaç Çin bileşeni içerdiği ortaya çıktı .
Yaptırımlar nedeniyle Avrupa ve Amerika'nın Rusya'ya ihracatı düşerken Orta Asya'ya ihracat arttı ve bu da Rusya'ya daha fazla mal gönderilmesine neden oldu. Özellikle bunlar 'çift kullanımlı' mallardı yani hem sivil hem de askeri amaçlarla kullanılabilen ürünler. Ukrayna'da savaşın başladığı 2022'de Kazakistan'ın Rusya'ya ihracatı yüzde 401 oranında artarken Gürcistan, Ermenistan, Kırgızistan, Özbekistan'dan da benzer akışlar yaşandı. Daha sonra ticaret azaldı çünkü Batı bu ülkeleri yaptırımların uygulanmasında işbirliği yapmaya zorladı.
Ancak Rus askeri mekanizmasına desteğin büyük kısmını sağlayan Çin'den ürün ihracatı devam etti . Çin doğrudan silah satmıyor fakat onları inşa etmek için kritik bileşenleri getiriyor. Çin ile Rusya arasındaki ticaret 2022'ye göre yüzde 26,3 artışla 2023'te 240 milyar dolara ulaştı. Çin'in Rusya'ya ihracatı 2022-2023'te yüzde 46,9, 2021-2023 döneminde ise yüzde 64, yüzde 2 arttı. Böylece Çin, Avrupa Birliği'ni geride bırakarak Rusya'nın en büyük ticaret ortağı haline geldi. Bu durumda bile Batı karşı önlem almaya çalışıyor. ABD ikincil yaptırımlarla Rusya'nın silah üretmesine yardımcı olan Çin bankalarını ve şirketlerini hedef alıyor. Sonuç olarak bu yılın bazı aylarında ihracat düştü ancak Eylül ve Ekim'de yeniden artmaya başladı.
Jeopolitik gerilimlerin ticaret hacmini etkilemediğini söylemek yanlış olur. Yeni tarifeler, sübvansiyonlar, sermaye kontrolleri ve yaptırımlar küresel ticaretin ve sınır ötesi yatırımın büyümesini engelledi ancak ABD sanayi politikasından büyük fayda sağlayacağını düşünüyor. ABD yeşil enerji, elektrikli arabalar, bilgisayar çipleri, yapay zeka gibi geleceğin sektörlerini ülkede inşa etmek istiyor. Bu yatırımlar, diğer gelişmiş ülkeleri geride bırakan Amerikan ekonomisine yön veriyor. Ancak bütçe açığı da büyüyor ve dolayısıyla borç da artıyor.