ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın nükleer tesislerine gerçekleştirilen saldırıdan sonra, önemli tesislerin tamamen yok edildiğini iddia etti. Peki gerçekten saldırı ne kadar etkili oldu?

---

23 Haziran 2025, 16:08 Güncelleme: 23 Haziran 2025, 16:24

ABD'nin, İran Kum yakınlarındaki yeraltı nükleer tesisini vurmasının ardından Fordow kompleksinin uydu görüntüsü

ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarının onları tamamen ve kesin olarak yok ettiğini iddia etti. Yine de ne kadar fiziksel hasar meydana geldiği ya da bu durumun İran’ın nükleer programı üzerindeki uzun vadeli etkisinin ne olacağı belirsizliğini koruyor.

Hedef neydi?

İran Atom Enerjisi Kurumu (AEOI) Fordow, İsfahan ve Natanz tesislerinin hedef alındığını doğruladı ancak nükleer programlarının durdurulamayacağını belirtti. İran ve BM nükleer denetleme kuruluşu, saldırıların ardından üç konumda da radyoaktif kirliliğe dair herhangi bir belirti olmadığını açıkladı.

İran Kızılayı, ABD saldırılarında can kaybı yaşanmadığını bildirerek, tesislerin büyük ölçüde önceden tahliye edildiği yönündeki İran iddialarını doğrular nitelikte açıklamalarda bulundu. Ülkenin Sağlık Bakanlığı, yaralanan kişilerde nükleer kirlenmeye dair herhangi bir kanıt bulunmadığını söyledi. Saldırının hemen ardından ABD askeri yetkilileri, haftalardır planlanan bu operasyon sonucunda üç tesiste ağır hasar oluştuğunu belirtti; bu da saldırının İsrail ile koordine edildiğini ima ediyordu. Pentagon, hasar tespit değerlendirmesinin halen sürdüğünü açıkladı.

Fordow’da ne oldu?

İran’ın nükleer tesisleri arasında askeri açıdan en zor hedef olarak görülen Fordow’daki uranyum zenginleştirme tesisi (operasyonun birincil hedefiydi) Zagros Dağları’nın altına gömülmüş durumda. Raporlara göre bu tesis 45-90 metre kalınlığındaki büyük ölçüde kireçtaşı ve dolomitten oluşan ana kayanın altına inşa edilmişti. Bazı uzmanlar tortul kaya katmanlarının santrifüj dizisinin vurulmasını zorlaştırabileceğini ve patlama dalgalarına karşı jeolojik bir tampon görevi görebileceğini öne sürdü.

ABD saldırılarından önce İran'daki Fordo nükleer tesisini gösteren uydu görüntüsü

Saldırı Pasifik’te aldatma uçuşu yapan başka B-2’lerin ardından, ABD’den kalkan yedi adet B-2 Spirit hayalet bombardıman uçağı tarafından gerçekleştirildi. ABD donanmasına ait gemilerden İran’ın güney sularına Tomahawk füzeleri fırlatıldı. Tesis, İran saatiyle yaklaşık 02.10’da 13 bin 600 kg ağırlığında bir düzine sığınak delici mühimmatla vuruldu. Bu silahların operasyonel olarak ilk kez kullanıldığı belirtildi. Kullanılan mühimmat sayısı, daha küçük bir saldırının hedefe ulaşamayabileceği yönünde bir güven eksikliğine işaret ediyor.