Amerikan denizcilik sektöründe ayakta kalmayı başaran milyarder aile
SOURCE:Forbes Türkiye
Amerikan denizcilik sektörü gerilerken, Crowley ailesi 100 yılı aşan şirketlerini korumacı yasalar sayesinde ayakta tutmayı başardı. Eski bir Fransız tankerini Amerikan gemisine dönüştürmekten, LNG taşımacılığı için yasal boşluklar bulmaya kadar, stratejilerle dolu bir başarı hikayesi yazdılar.
Amerikan denizcilik sektörü gerilerken, Crowley ailesi 100 yılı aşan şirketlerini korumacı yasalar sayesinde ayakta tutmayı başardı. Eski bir Fransız tankerini Amerikan gemisine dönüştürmekten, LNG taşımacılığı için yasal boşluklar bulmaya kadar, stratejilerle dolu bir başarı hikayesi yazdılar.
29 Temmuz 2025, 16:00
American Energy adlı tanker yaklaşık 275 metre uzunluğunda, siyah gövdeli; köprüsü on katlı bir bina yüksekliğinde. Üst güverteden dışarı doğru çıkan, dev sıvılaştırılmış doğalgaz depolama tanklarının turkuaz renge boyanmış kare köşeleri Porto Riko’nun güney kıyısındaki Peñuelas limanının sularına uyumlu. Haziran ayında Florida, Jacksonville merkezli denizcilik şirketi Crowley Maritime’a ait olan bu gemi, Amerikan kaya gazı üreticilerinden temin edilen süper soğutulmuş sıvı doğalgazdan (LNG) 130 bin metreküp ilk teslimatını adaya yaptı. Crowley Maritime’in 58 yaşındaki başkanı ve çoğunluk sahibi Tom Crowley Jr.’a göre bu tek sevkiyat, 80 bin eve bir yıl boyunca elektrik sağlamak için yeterli.
American Energy, Crowley için yeni bir gemi ancak parıldayan görünümüne rağmen yeni değil. 1994 yılında inşa edildi ve Crowley onu geçen yıl yaklaşık 25 milyon dolara satın almadan önce hurdaya ayrılmak üzereydi. Peki neden Crowley bu gemiye yatırım yaptı? Her gün onlarca daha büyük, daha yeni ve daha verimli tanker Amerikan LNG’siyle dünya pazarına açılıyor. Öyleyse neden Louisiana ya da Teksas’tan LNG yükleyen yüzlerce modern mega tanker Peñuelas’a uğrayamıyor?
Cevap: Jones Yasası. Diğer adıyla 1920 tarihli Tüccar Donanması Yasası. Bu yasa, bir ABD limanından diğerine seyahat eden gemilerin ABD’de inşa edilmiş, Amerikalılar tarafından mürettebatlandırılmış ve Amerikan bayrağı taşıyan gemiler olması gerektiğini şart koşar. Aksi takdirde muafiyet gerekir. American Energy Fransa’da inşa edildiği için bir muafiyet gerekiyordu. Crowley, yalnızca bir yasal boşluk bularak bu gemiyi Jones Yasası’na uygun hale getirdi.
Crowley, "ABD topraklarının, yıllardır Avrupa ve Asya’ya sattığımız aynı ürünü alabilmesi için eski bir gemiyi hurdaya gitmekten kurtarıp teknik bir boşluktan yararlanmak zorunda kalmamalıydık" diyor. Ancak bu, Crowley’nin, dünyanın en zorlu somut varlık işlerinden birinde düzenleyici tehlikelerin sığ sularında nasıl yol almayı öğrendiğinin mükemmel bir örneği. Crowley’nin sahip olduğu 125 gemiden 112’si Jones Yasası’na uygun; 3,5 milyar dolarlık geliriyle bu nişte en büyüğü. Bu korumalı alanda kalarak Crowley, Danimarka merkezli Maersk (56 milyar dolar gelir) ve Çin’in Cosco’su (32 milyar dolar gelir) gibi dev denizcilik şirketlerinden uzak durabiliyor. Crowley, şirketin yaklaşık yüzde 80’ine sahip olan ailesiyle birlikte, tahmini 1,5 milyar dolar servete sahip.
1892 yılında, Crowley’nin büyükbabası Tom Crowley, 17 yaşındayken tüm birikimi olan yaklaşık 80 doları harcayarak 6 metrelik bir Whitehall sandal aldı. San Francisco Körfezi’ne büyük bir gemi demir attığında, ihtiyaç malzemeleriyle ona kürek çekerek ulaşırdı. 1906’daki büyük depremden sonra, Crowley, A.P. Giannini’nin İtalya Bankası’na (daha sonra Bank of America oldu) ait nakit ve menkul kıymetleri süt bidonlarına koyarak limandaki Crowley teknesine yerleştirip koruma altına aldı.
Kurucunun oğlu Thomas Bannon Crowley, 1940’larda şirketin başına geçti ve 2. Dünya Savaşı ile savaş sonrası dönemde Alaska ve Karayipler’e doğru genişlemeyi yönetti. Gemileri, Prudhoe Körfezi’ni ve Trans-Alaska Boru Hattı’nı inşa edecek malzemeleri taşıdı. Mart 1989’daki Exxon Valdez sızıntısından sonra Crowley, küçük tanker filosunu çift gövdeyle donatmak için 1,5 milyar dolar yatırım yaptı.
Babası 1994’te öldüğünde Thomas B. Crowley Jr. 27 yaşındaydı, Washington Üniversitesi mezunuydu ve bilgisayarlara tutkuyla bağlıydı. Geçen otuz yılda, liman işçileri sendikalarına karşı koyarak, 1997’de şirketin San Francisco Körfezi feribot işletmesini kapatarak ve uluslararası ticaret müzakereleri başarısız olunca Güney Amerika deniz taşımacılığı hattını hızla satarak sözde aile şirketi lanetini (üç kuşakta yok olma) boşa çıkardı. Ayrıca, filosunun Jones Yasası statüsünü kullanarak, Ebola ilacı gibi acil yardım malzemelerini Liberya’ya, dondurulmuş tavuğu Küba’ya taşıyan ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ile kontratlar kazandı. Şansın da etkisi oldu. Crowley’nin son büyük USAID sözleşmesi geçen yıl sona erdi, bu sayede ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin ajansı ve programlarının çoğunu kapatmasından etkilenmedi.
Yasa maliyetleri artırıyor
Jones Yasası’nı destekleyenler bile yasanın taşıma maliyetlerine yüzde 20 eklediğini kabul ediyor ancak bunun “hazır bir ticaret filosuna sahip olmanın ulusal güvenlik faydaları açısından fazlasıyla karşılık verdiğini” söylüyor. McCown, yasanın yürürlükten kaldırılması halinde, düşük maliyetli küresel devlerin hızla Porto Riko, Hawaii, Guam, Alaska ve ana kara arasındaki tüm güzergahları ele geçireceğini öngörüyor.
“Temel mesele şu: Amerika’nın kendi gemilerini işletebilir olması gerekiyor” diyen Crowley'nin, 2017 yılında Savunma Bakanlığı’yla yaptığı 300.000 ekipman parçasının yıllık taşınmasını yönetecek lojistik sözleşmesi en büyük kazanımı oldu. Bu sözleşme 2024’te 2,3 milyar dolarlık yedi yıllık yeni bir anlaşmayla yenilendi. 2017 yılında Maria Kasırgası Porto Riko’yu ve elektrik şebekesini tahrip ettiğinde, Crowley adaya 40.000 elektrik direği, 7.000 trafo ve binlerce metre uzunlukta kablo taşıdı. Porto Riko’nun elektrik ağı en iyi zamanlarda bile güvenilir değil ve Crowley, eczacılık fabrikaları ve gıda dağıtımcılarından aynı mesajı almaya başladı: Kendi gazla çalışan mikro şebekelerine yatırım yapmak istiyorlar, çünkü yedek elektrik teminatı şart.
On yıl önce sıfırdan başlayan ABD LNG ihracatı bugün iç üretimin yüzde 9’u seviyesinde. Ancak bu ürünün hiçbiri Porto Riko’ya gitmiyord çünkü dünya üzerinde hiçbir Jones Yasası’na uygun LNG tankeri yoktu, ne fiyata olursa olsun. Crowley başlangıçta yalıtımlı konteynerler içinde daha küçük miktarlarda LNG taşımaya başladı ancak bu son derece verimsizdi. Şirket, Wisconsin’deki Fincantieri Bay Shipbuilding ile 121,92 metre uzunluğunda LNG taşıyacak bir duba inşa ettirdi; bu duba şu anda Georgia’daki Savannah limanında mobil dolum istasyonu olarak kullanılıyor. Ancak San Juan’a gitmek için yeterince büyük değildi ve ABD tersaneleri son kez büyük bir LNG gemisini 50 yıl önce inşa etmişti.
Bugün en büyük gemi üreticisi Çin
ABD eskiden bir gemi inşa devi idi. 1776 yılına gelindiğinde, Doğu Amerika ormanlarından gelen keresteler, Britanya Kraliyet Donanması’ndaki gemilerin üçte birini donatıyordu. 2. Dünya Savaşı sırasında ABD, 5 binden fazla gemi inşa etti. Bugün bu sayı yılda 10’un altına düştü; küresel okyanus taşımacılığı tonajının yüzde 1’inden azını oluşturuyor. Bugün, devlet sübvansiyonları, korumacı yasalar ve ucuz işgücü sayesinde Çin yüzde 50’lik payla en büyük gemi üreticisi, ardından Güney Kore ve Japonya geliyor.
Crowley Amerikan üretimi tercih etmek istiyor ama mantıklıysa. Şirketin El Coquí ve Taíno adlı iki gemisi, Jacksonville ile San Juan arasında hem konteyner hem araç taşıyan hibrit gemilerdir ve Mississippi, Pascagoula’da inşa edilmiştir. El Coquí’nin kaptanı Nick St. Jean, LNG ile çalışan tahrik sisteminin oldukça güvenilir olduğunu, bakımının eski dizel buhar motorlarından daha kolay yapıldığını ve karbon emisyonunun yüzde 40 daha düşük olduğunu söylüyor.
Crowley’nin rakipleri Matson Shipping ve Pasha Group, yakın zamanda ABD yapımı, Jones Yasası’na uygun yaşlı birer gemiyi Asya’ya gönderip, eski motorlarını LNG ile çalışan verimli yeni motorlarla değiştirdi. Matson, bu yenilemenin 72 milyon dolara mal olduğunu, bunun yeni bir Çin yapımı gemiden daha pahalı olduğunu söylüyor. Şimdilik, American Energy hala buhar türbinleriyle çalışıyor.
Crowley’nin tüm gemileri Jones Yasası şartlarını karşılamıyor. Florida’dan Orta Amerika’ya giden hatlarda kullanmak üzere yeni dört konteyner gemisini Güney Kore’deki Hyundai’nin Mipo tersanesinden kiraladı. Ayrıca, Savunma Bakanlığı sözleşmesinin gereklerini karşılamak için ABD yapımı olmayan roll-on/roll-off gemiler de edinmek zorunda kaldı. Cato Enstitüsü’nden Colin Grabow gibi Jones Yasası karşıtları, yasanın amacının güçlü bir yerli denizcilik filosunu korumak ve teşvik etmekse, bu amacına açıkça ulaşamadığını ve yürürlükten kaldırılması gerektiğini savunuyor. Crowley’nin eski bir Fransız tankerini temizleyip ona American Energy adını vermesinin, “Amerikalılara Jones Yasası’ndan kısmi bir muafiyet tanındığında elde edilebilecek kazançları gösterdiğini” söylüyor.
Crowley filosuna yaptığı son Amerikan yapımı ekleme ise Alabama, Coden’daki Master Boat Builders tarafından inşa edilen tamamen elektrikli bir römorkör olan eWolf oldu. 25 metre uzunluğundaki bu römorkör, 70 ton çekme kapasitesine sahip. Şu anda San Diego limanında görev yapıyor, maliyeti yaklaşık 35 milyon dolar, geleneksel bir römorkörün iki katı. Sıfır emisyon harika bir şey, ama menzili sınırlı. San Diego Hava Kirliliği Kontrol Bölgesi ve ABD Çevre Koruma Ajansı’ndan 13 milyon dolar sübvansiyon almasına rağmen, Crowley başka bir tane satın almayı gerekçelendiremeyeceğini söylüyor.
Zamanla karar alma sorumluluğu Crowley ailesinin dördüncü nesline geçecek; bunlar arasında Londra’da sigorta alanında çalışan bir kızı ve Seattle’da liman römorkörlerini yöneten 27 yaşındaki oğlu Bannon Crowley de var. Yönetimde artık emanetçi olduğunu söyelyen Crowley patronu, "Onlara da aynı türden bir emanetçilik anlayışını öğretmeye çalışıyorum" dedi.
