ABD’li şirketler her yeni başkan göreve geldiğinde onu etkilemek için yatırım planlarını artırarak ülkeye daha fazla istihdam sağlamayı vaat ediyor. Son olarak ABD'de üretimi artırmak isteyen Trump için Apple da bu şirketlerin arasına katıldı.

---

25 Şubat 2025, 16:00 Güncelleme: 26 Şubat 2025, 08:29

iPhone kutuları, Kaliforniya'da Apple tarafından tasarlandıklarını belirten bir damga taşıyor. Ancak ürünlerin üstündeki daha küçük yazılar Amerika'nın en büyük üretim başarılarından birinin çoğunlukla Çin'den ithal edildiğini ve denizaşırı yükleniciler için çalışan milyonlarca insanın telefonları monte ettiğini açıkça ortaya koyuyor.

Donald Trump yönetiminin ikinci döneminin başlarında Apple ve diğer şirketler Başkan'ın Amerikan üretimini canlandırma çağrısına hızla yanıt vermeye çalışıyor. Bunun için de önceden planlanmış harcamaları ya da halihazırda devam eden gelişmeleri içeren yatırımlara ve istihdam artışına yöneliyorlar. Apple, ABD'nin en değerli şirketlerinin çoğu gibi büyük bir üretici değil. Ürün tasarlıyor, yazılım yazıyor ve çip planları oluşturuyor ancak üretiminin çoğunu dışarıdan temin ediyor ve sonuçlarını pazarlıyor. Trump yönetiminin Çin'den ithal edilen ürünlere gümrük vergisi getirmesi ve Amerikan üretiminin yeniden canlandırılması çağrısında bulunması üzerine Apple tanıdık bir yönteme başvuruyor.

500 milyar dolar yatırım vaadi

CEO Tim Cook pazartesi günü ABD'de 500 milyar dolar harcama ve 20 bin kişiye istihdam yaratma planlarını açıklayarak Houston'da bir sunucu üretim tesisi açma ve 2017 yılında ABD'deki üretim projelerine yatırım yapmak üzere kurulan Gelişmiş Üretim Fonu'nu iki katına çıkararak 10 milyar dolara ulaştırma planlarının altını çizdi. Apple, Houston'daki tesis için uzun süredir üretim ortağı olan Foxconn ile birlikte çalışacak. Wall Street Journal'ın analizine göre Apple'ın yeni istihdam vaatleri şirketin son dört yıllık hızının biraz ilerisinde ve harcama vaatleri de son yatırımlarıyla aşağı yukarı aynı doğrultuda. Houston'daki yapay zeka sunucu üretim tesisi yeni ancak şirket binlerce istihdam yaratacağını söylemenin ötesinde sürekli olarak kaç kişiyi istihdam edeceğini henüz açıklamadı. 

Taahhütler artacak peki ya yatırımlar?

Bu duyuru Apple'ın 2021'de (Biden'ın başkanlığının başlangıcında) ve 2018'de Trump'ın ilk seçildiği dönemde yaptığı duyuruların bir benzeriydi. Trump sosyal medya platformu Truth Social'da “Teşekkürler Tim Cook ve Apple!!!” şeklinde hızlı bir yanıt verdi. Pek çok uzman bunu daha fazla kurumsal taahhüdün izlemesini bekliyor. Moody's Analytics'in baş ekonomisti Mark Zandi, “Giderek daha da büyürlerse şaşırmam” dedi. Zandi, şirketlerin planlarını gerçekten uygulayıp uygulamadıklarını izliyor ve kısmen Trump'ın gümrük tarifelerinin neden olduğu belirsizlik nedeniyle genel iş yatırımlarında bir değişiklik beklemiyor.