Orta Doğu ülkelerinin liderleri müzakerelerle Trump’ı Gazze planından vazgeçirmek istiyor. Filistinlilerle dayanışma gösterilerinin ardında, kırılgan bir Orta Doğu'nun güvenlik ve istikrarına ilişkin endişeler yatıyor.

Donald Trump Gazze' önerisiyle tüm dünyanın tepkisini çekti ve bu önerisinin gerçekleşmesi pek mümkün görünmüyor. Ancak kritik bir dönemeçte olan Orta Doğu'da Arap hükümetleri birleşmiş durumda: ABD Başkanı’nı görmezden gelmek bir seçenek değil. Ürdün Kralı 2. Abdullah, Arap dünyasından Trump'a bir kez daha düşünmesi gerektiğine dair ortak bir mesaj iletecek. Bu mesaj, Trump'ın Gazze Şeridi sakinlerini yerlerinden etme ve ABD'nin Gazze Şeridi'ni ele geçirme planına karşı günlerdir devam eden kamuoyu tepkilerinin ve Arap liderler arasındaki özel istişarelerin ardından gelecek. Ancak Filistinlilerle dayanışma gösterilerinin ardında, İsrail'in Hamas ve Hizbullah'a karşı yürüttüğü savaşlar ve Suriye'de Esad rejiminin yıkılmasıyla altüst olan bölgenin kırılganlığına ilişkin endişeler yatıyor. Arap liderler Trump'a yanıt verirken Gazze'deki ateşkesin akıbeti, Ürdün ve Mısır gibi ülkelerin iç güvenliği ve Suudi-İsrail normalleşmesine dair beklentiler de dengede duruyor.

Trump’ı ikna edebileceklerini umuyorlar

Trump'ın planı, Gazze'nin sahil kenarındaki konumundan faydalanmak için sakinlerini başka ülkelere göndermeyi içeriyor. Trump bu fikri ilk kez bir hafta önce İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmeden sonra dile getirdi ve ardından da muhteşem olduğunu söylediği kalkınma fikrini yineledi. Ürdün'ündeki liderlerin buna nasıl karşılık verecekleri henüz belli değil ancak durumu bilen kişilere göre daha acil fikirler üzerinde beyin fırtınası yapıyorlar. Ortaya atılan önerilerden biri Gazze'de Ortadoğu güçleri tarafından desteklenen Filistin liderliğinde yeni bir yönetim kurulması. Suudiler de Trump'ı ikna edebileceklerini umuyor.

Arap ülkelerine yönelik iç ve dış tehditleri inceleyen Abu Dabi'deki Emirates Policy Center'ın başkanı Ebtesam Al-Ketbi, “Arap hükümetleri Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmesinin bölgeyi istikrarsızlaştıracağından ve potansiyel olarak kendi sınırları içinde huzursuzluğa yol açacağından endişe ediyor. Trump'ın önerisi temelinde bir anlaşmaya varılması ihtimali oldukça düşük görünüyor” dedi. 

“Ürdün’ün istikrarı bozulur”

Ürdün hükümetinin temasları hakkında bilgi sahibi bir kişiye göre Kral Abdullah, ülkedeki ABD üslerine ve iki ülke arasında uzun süredir devam eden istihbarat işbirliğine işaret ederek Ürdün'ün bölgede istikrarın temel direği olduğunu vurgulayacak. Söz konusu kişiler özel görüşmelerden bahsettikleri için isimlerinin açıklanmasını istemedi. Kral ayrıca büyük bir insan transferinin ülkesinin istikrarını bozabileceğini de savunacak. Halihazırda 2,4 milyon Filistinliye ev sahipliği yapan 11 milyon nüfuslu Ürdün, İsrail'in Gazze'deki askeri tutumu nedeniyle protestolarla karşı karşıya.

Ürdün'ün Trump'a karşı tek başına yapabileceği şeyler sınırlı. Ancak görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre Kral Abdullah, Trump'a karşı sessizce geri adım atılması gerektiği konusunda hemfikir oldukları günlerce süren görüşmelerin ardından diğer Arap liderlerin desteğini alacak. Bu kişiler ayrıca bunu yapmanın en iyi yolunun kamuoyu önündeki anlaşmazlıklardan kaçınmak olduğu konusunda da hemfikir olduklarını söyledi.