Okul Öncesi Eğitim Neden Önemlidir?

0-6 yaş dönemi çocukların daha sonraki yaşamlarında önemli rol oynayan; bedensel, psikomotor, sosyal-duygusal, zihin ve dil gelişimlerinin büyük ölçüde tamamlandığı, kişiliklerinin şekillendiği, özetle çocuğun devamlı olarak değiştiği bir süreçtir. İnsan beyninin biyolojik yapısına bakıldığında beynin 0-6 yaş döneminde yani okul öncesi dönemde daha aktif olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Çocukların beyni 0-6 yaş döneminde yeni bilgi işlemeye ve geliştirmeye daha yatkın olur. Örneğin 0-6 yaş aralığındaki bir çocuğun yeni bir enstrümanı öğrenme eşiği ile genç veya yetişkin denilecek birinin yeni bir enstrümanı öğrenme eşiği arasında gözle görülür bir fark bulunmaktadır. Fazıl Say gibi başarılı müzisyenlerin ilk müzik aletlerini kullanmayı 0-6 yaş arası dönemlerinde öğrenmeleri bu duruma güzel bir örnektir.

Oyun Oynamak Çocukların Ruh Sağlığına İyi Geliyor

Yeni araştırmalar okul öncesi döneminde başkalarıyla beraber oynamayı öğrenen çocukların, ilerleyen yaşlarda daha iyi bir ruh sağlığına sahip olma eğiliminde olduklarını gösteriyor.

Cambridge Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, Mart 2003 ile Şubat 2004 arasında Avustralya'da doğan çocukların gelişimini izleyen “Growing up in Australia” araştırmasında 1.676 çocuktan veriler toplamışlardır. Araştırma, çocukların 3 yaşındayken oynadıkları oyunların ebeveynler ve bakıcılar tarafından kaydının tutulmasını içermektedir. Çocuklar üç ve yedi yaşlarındayken toplanan bu veriler daha sonra analiz edilmiştir. Bu oyunlar, basit oyunlar da dahil olmak üzere farklı akran oyunu türlerini kapsamıştır. Örneğin; bunlar bloklardan bir kule inşa etmek gibi bireysel ve saklambaç gibi işbirliğine dayalı oyunlar olmuştur.

Belirlenen bazı akran oyunları gösterge olarak seçilmiş ve bir çocuğun akranlarıyla eğlenceli bir şekilde ilişki kurma becerisinin altında yatan 'akran oyunu yeteneği'ni ölçmek için kullanılmıştır. Araştırmacılar; çocukların yedi yaşında olası zihinsel sağlık, hiperaktivite ve davranış problemlerini, duygusal ve akran sorunlarını, aklanlarıyla ilişkilerini analiz etmeye çalışmıştır.

Araştırmada, üç yaşında iyi bir akran oyunu becerisine sahip olan çocukların dört yıl sonra tutarlı bir şekilde daha az zihinsel sağlık bozukluğu belirtisi gösterdiği ortaya çıkmıştır. Daha iyi akran oyunu becerisine sahip olan çocukların daha düşük hiperaktiviteye sahip olma eğiliminde olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca ebeveynler ve öğretmenler bu çocuklar için daha az davranışsal ve duygusal problem bildirmiş ve diğer çocuklarla kavga etme veya anlaşmazlıklar yaşama olasılıkları daha düşük bulunmuştur.

Üç yaşında akran oyunu yeteneğindeki artışlar; çocuklar yedi yaşına geldiğinde, hiperaktivite sorunlarını %8,4, davranış sorunlarını %8, duygusal sorunlarını %9,8 ve akran sorunlarını %14 düşürmüştür.

Oyun Oynamak İyileştirir Mi?

Çocuklarla oyun oynamanın ruh sağlığındaki olumlu etkisi birçok çalışmayla kanıtlanmıştır. Yeni yapılan bir çalışmayla oyun oynamanın zihinsel sağlık sorunları yaşayan çocukları bile iyileştirdiği ve tedavi süreçlerini hızlandırdığı görülmüştür. Akran oyunu ile psikolojik sağlık arasındaki bu bağlantısal çıkarım, yoksulluk seviyeleri veya annenin ciddi psikolojik sıkıntı yaşadığı durumlar gibi diğer risk faktörleri dikkate alınarak yapılmıştır.

Cambridge Üniversitesi, Play in Education Development and Learning (PEDAL) Merkezi'nden Dr. Jenny Gibson bu olumlu bulgular doğrultusunda, ebeveynlere, çocuklarına akranlarıyla tanışmaları ve onlarla oyun oynamaları için daha fazla fırsat sunması gerektiğini söylemektedir. Ayrıca çocukların zihin sağlığı için yüksek kaliteli akran oyununu teşvik eden ortamların daha da artması ve bu ortamlara erişim sağlamanın kolay ve düşük maliyetli olması gerektiğini vurgulamıştır. Günümüzde de bu yaş grubundaki çocukların karşılaşabilecekleri sosyal, eğitsel veya kişisel problemlerin çözümünde oyun, ruh sağlığı uzmanları tarafından bir terapi yöntemi olarak kullanılmaktadır.

Akran oyunu ile akıl sağlığı arasındaki tutarlı bağlantı, başkalarıyla oynamanın duygusal özdenetim ve diğer insanların duygularını anlama ve onlara yanıt verme yeteneği gibi sosyo-bilişsel becerilerin gelişimini desteklemesinden kaynaklanmaktadır. Akranlarla vakit geçirmek, sosyal çevrenin oluşmasını ve çocukların yaşıtlarıyla karşılıklı ilişkiler kurmasını sağlar. Bir kişinin sosyal bağlantıları ne kadar iyiyse ruh sağlığının o kadar iyi olduğuna dair birçok araştırma bulunmaktadır. Basit gibi görünen akran oyunlarının arttırılması sağlıklı çocukların yetişmesine katkıda bulunacak ve sağlıklı toplumların oluşmasını sağlayacaktır.