Avrupa'da bir zamanlar borç kriziyle boğuşan güney ülkeleri bugün mali disiplinin örneği olurken Almanya, Fransa ve İngiltere bütçe açıklarını kapatmakta zorlanıyor. Güneydeki eski kriz ülkeleri finansal açıdan daha sağlıklı görünüyor.

---

03 Kasım 2025, 12:42 Güncelleme: 03 Kasım 2025, 17:18

2010'ların başında yaşanan Avrupa borç krizi, kıtanın ikiye bölündüğü bir tablo ortaya çıkardı: Almanya'nın önderliğindeki mali açıdan sorumlu çekirdek ülkeler ile Portekiz, İtalya, Yunanistan ve İspanya'dan oluşan güney ülkeleri arasında bir ayrım oluştu. 

Bugünlerde ise roller tersine döndü. Avrupa'nın en büyük üç ekonomisi zayıf büyüme döngüsüne saplanmış durumda ve bu da bütçe açıklarının genişlemesine yol açıyor. Fransa bu değişimin merkez üssü konumunda ve bütçe ve siyasi krizden çıkamıyor, İngiltere ise açığı kapatmak ve piyasaları tedirgin etmemek için vergi artışlarını gözlüyor. Tutumluluğuyla tanınan Almanya ve Hollanda ise daha düşük seviyelerde de olsa borçlanmaya başladı.

Kemer sıkma programlarının izleri

Bu arada İspanya gibi güney ülkeleri, Avrupa'nın büyümesinde nadir görülen bir umut ışığı olarak ortaya çıktı. 15 yıl önce Yunanistan gibi iflasla karşı karşıya kalan hükümetler, bugün neredeyse dengeli bütçeler yürütüyor. Goldman Sachs'ın kıdemli ekonomisti Filippo Taddei, “Güney Avrupa'da, devlet borç krizi sonrasında mali önlemler alındı. Bu ülkelerin her birinde, mali görünüm Fransa'ya, hatta Hollanda ve Almanya'ya kıyasla çok daha ihtiyatlı” dedi. 

Bu rol değişimi, Yunanistan ve Portekiz gibi güney ülkelerini kurtarma paketlerinin bir parçası olarak acı verici harcama kesintileri yapmaya zorlayan krizin beklenmedik bir sonucu olabilir. Güney Avrupa'ya uygulanan kemer sıkma programları derin izler bıraktı: Uluslararası Para Fonu verilerine göre Yunanistan ekonomisi kriz öncesine göre hala yaklaşık beşte bir oranında küçülmüş durumda. Bölge genelinde işsizlik oranı yüksek seviyelerde seyrediyor. Ancak ülkeler emeklilik yaşının yükseltilmesi, bürokrasinin sadeleştirilmesi, sanayinin özelleştirilmesi ve iş kanunlarının yenilenmesi gibi yapısal reformları uygulamak zorunda kaldılar.

“Daha dayanıklı hale geldiler”

S&P Global Ratings'in Avrupa analisti Frank Gill, IMF veya Avrupalı alacaklılar tarafından uygulanan kemer sıkma programlarına atıfta bulunarak, “Şu anda Avrupa'da daha iyi durumda olan ülkelerin çoğu, eski program ülkeleri. Bu ülkeler, 15 yıl önceki ekonomik yapılarına kıyasla daha dayanıklı hale geldiler” diye konuştu. 

IMF'ye göre İspanya ekonomisi geçen yıl reel olarak yüzde 3,5 büyüdü ve bu, gelişmiş ülkeler arasında en hızlı büyüme oranlarından biri oldu. Yunanistan yüzde 2,3 büyüdü ve bu, Fransa ve İngiltere'deki büyüme oranının iki katından fazla. Almanya ise üst üste ikinci yıl daraldı.