2024 yılında kayıtlara geçen en sıcak yılı yaşayan Avrupa'da El Niño'nun da etkisiyle birçok ekstrem hava olayı yaşandı.

---

15 Nisan 2025, 13:01 Güncelleme: 15 Nisan 2025, 13:08

2024'te İspanya'nın Valencia bölgesini vuran sel felaketi

Copernicus İklim Değişikliği Servisi ve Dünya Meteoroloji Örgütü'nden bilim insanları, kıtanın iklimine ilişkin yıllık analizlerinde, kıtanın yarısının 2024 yılında yeni sıcaklık rekorları kırdığını ve Avrupa'daki okyanus sıcaklıklarının şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştığını söyledi. WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo'ya göre 1980'lerden bu yana Avrupa küresel ortalamadan iki kat daha hızlı ısındı ve bu da ulusal liderleri aşırı hava koşullarına karşı erken uyarı sistemlerini güçlendirme çabalarını yoğunlaştırmaya itti. Atmosfer ve okyanuslardaki ekstra ısı geçen yıl fırtınaları güçlendirerek Avrupa'ya son on yılın en kötü sel felaketini getirdi. Saulo, “Bir derecenin her kesri önemlidir. Ekonomilerimiz için riskler, toplumumuz için aksaklıklar, ekosistemlerimiz için zararlar açısından önemli” dedi. 

Buzullarda rekor kayıp, üç süren yağmurlar

Bilim insanları, Avrupa'da normalin 1,4 C üzerinde seyreden sıcaklıkların İskandinavya ve Svalbard'da rekor düzeyde buzul kütlesi kaybına yol açtığını tespit etti. Bunu 2023'te kıta genelinde aşırı sıcaklıkların yaşandığı bir başka yıl takip etti. Atmosferdeki ekstra nemden güç alan Boris Fırtınası, eylül ayında sadece dört gün içinde Almanya, İtalya, Polonya, Romanya ve Çek Cumhuriyeti'nin bazı bölgelerine üç aylık yağmur getirdi. Ölümcül seller Tuna, Elbe ve Oder nehirlerini taşırdı ve Gallagher Re'nin tahminlerine göre toplam 20 milyar dolarlık zarara yol açtı. 

Munich RE tarafından yapılan bir analize göre yılın ilerleyen günlerinde yavaş hareket eden bir sistem İspanya'nın Valencia kentine sağanak yağış bırakarak 200'den fazla kişinin ölümüne ve 11 milyar dolarlık toplam zarara neden oldu. Bilim insanları, geçen yıl hava eğilimlerinde doğu-batı arasında keskin bir ayrım olduğunu ortaya koydu. Doğudaki ülkeler normalden daha kuru koşullar bildirirken, güneydoğu Avrupa haziran ayında kayıtlardaki en uzun sıcak hava dalgası olan 13 gün üst üste aşırı sıcak yaşadı. Bilim insanlarına göre bu bölünme bulut örtüsünü ve güneş enerjisini de etkiledi.

Uyarı sistemleri güçlendirildi

Güneşlenme süresi 2024 yılında Avrupa genelinde normalden yüzde 4 daha fazla oldu; bu değişiklik büyük ölçüde doğu ülkelerindeki açık gökyüzünden kaynaklandı, özellikle de normalden yüzlerce saat daha fazla güneş gören Balkanlar. Buna karşılık, batı bölgeleri geçen yıl daha bulutluydu ve Fransa'da normalden 350 saat daha az güneş ışığı vardı. Kıta genelinde rüzgar hızları geçen yıl genel olarak ortalamaya yakın veya ortalamanın altındaydı ancak yenilenebilir enerji üretimi, güçlü rüzgarların daha kısa sürmesi, daha fazla güneş ışığı ve artan türbin ve güneş paneli sayısı nedeniyle rekora tırmandı.

Saulo, Avrupalı liderlerin insanları sel ve sıcak hava dalgaları gibi aşırı hava koşullarının etkilerine karşı uyarmak için erken uyarı sistemlerini güçlendirdiğini ancak güneydoğu da dahil olmak üzere bazı bölgelerde ilerlemenin yavaş olduğunu söyledi. Saulo, “Bu nedenle daha hızlı ilerlememiz gerekiyor” diye ekledi.

---