Avrupa’nın en büyük askeri güçleri, ABD’nin NATO’daki rolünü kademeli olarak devralmak için beş ila on yıllık bir plan hazırlıyor. Haziran ayında Lahey’deki NATO zirvesi öncesi sunulacak plan, Trump’ın olası geri çekilme adımlarına karşı Avrupa savunmasını güçlendirmeyi hedefliyor.

Avrupa’nın önde gelen ülkeleri, kıtanın savunmasında ABD’nin üstlendiği sorumlulukları devralmak için plan hazırlıklarına başladı. Bu planlar arasında, önümüzdeki beş ila on yıl içinde yönetimli bir geçiş süreci için Trump yönetimine sunulacak resmi bir teklif de yer alıyor.

Söz konusu girişim yaklaşık 80 yıl boyunca Avrupa’yı koruyan transatlantik ittifaktan, ABD’nin tek taraflı çekilmesinin doğurabileceği kaosu önlemeyi amaçlıyor. Bu kaygılar, ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO’yu zayıflatma ya da tamamen terk etme yönündeki tekrar eden tehditleriyle daha da güçlendi.

Konuya yakın dört Avrupalı yetkiliye göre; Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve İskandinav ülkeleri, resmi olmayan ancak belirli bir çerçevede yürütülen bu görüşmelere katılıyor. Hedef; mali ve askeri yükü Avrupa başkentlerine kaydıracak bir plan oluşturmak ve bu planı, haziran ayında Lahey’de gerçekleştirilecek NATO liderler zirvesi öncesinde ABD’ye sunmak.

Avrupa savunması için yeni yük paylaşımı

Hazırlanan teklif, Avrupa ülkelerinin savunma harcamalarını artırmasına ve askeri kabiliyetlerini güçlendirmesine yönelik kesin taahhütleri içerecek. Amaç Trump’ın, ABD’nin Asya’ya daha fazla odaklanabilmesi için kademeli bir devir sürecine onay vermesini sağlamak.

ABD, diğer tüm NATO müttefiklerinin toplamından daha fazla savunma harcaması yapıyor ve Avrupa güvenliği açısından vazgeçilmez konumda bulunuyor. ABD’nin nükleer caydırıcılığına ek olarak; Avrupa’nın savunmasına tahsis edilmiş, bazı Avrupa hava kuvvetlerinin taşıdığı ABD nükleer silahları, kıta müttefiklerinde bulunmayan askeri yetenekleri, hava, deniz ve kara üsleri ile Avrupa'da konuşlandırılmış 80 bin askeri personeli bulunuyor.

Trump’ın göreve gelmesinin ardından Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık gibi ülkeler savunma harcamalarını artırmak veya planlanan artışları hızlandırmak için adımlar attı. Avrupa Birliği de, üye devletlerinin askeri yatırımları hızlandırması için çeşitli girişimlerde bulundu.

Yetkililere göre, ABD’nin nükleer caydırıcılığı hariç tutulduğunda, Avrupa’nın kendi savunma kabiliyetlerini ABD’nin pek çok kapasitesinin yerini alabilecek seviyeye getirmesi beş ila on yıl sürebilir.

Trump’a güven sorusu büyüyor

Avrupalı yetkililerden biri, “Harcamaları artırmak elimizdeki tek seçenek. Yük paylaşımı yapmak ve ABD’ye olan bağımlılığı azaltmak zorundayız. Bu görüşmelere başlıyoruz fakat işin büyüklüğü birçok kişiyi bunaltıyor” dedi.

ABD’li diplomatlar, Trump’ın NATO üyeliğine ve ittifakın 5. madde kapsamındaki karşılıklı savunma taahhüdüne bağlı kalacağı yönünde Avrupalı muhataplarına güvence verse de, birçok Avrupa başkenti Beyaz Saray’ın Avrupa’daki asker ve teçhizat konuşlandırmalarını hızla azaltabileceği veya NATO görevlerinden çekilebileceği endişesini taşıyor.