Avrupalı çip üreticilerinin kendi yarı iletken tedarik zincirlerini büyütebilmeleri için TSMC’nin yardımına ihtiyaç var. Ancak çip devinin Tayvanlı tedarikçileri Avrupa’yı iş yapmak için zor bir yer olarak görüyor.

---

19 Kasım 2025, 16:01

Uzun yıllar boyunca, dünyanın gelişmiş bilgisayar çip üretiminin büyük bölümü Tayvan’da yoğunlaştı. Ardından, pandemi sırasındaki tedarik zinciri aksaklıkları ve Çin’in ada üzerindeki giderek düşmanlaşan tutumu, talebin yapay zeka patlamasıyla arttığı bir dönemde bu kadar yoğunlaşmış üretimin risklerini gözler önüne serdi. Şimdi Almanya, tıpkı Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya gibi, dünyanın en büyük sözleşmeli çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Company’nin yardımıyla milyarlarca euro harcayarak kendi çiplerini daha fazla üretmeye çalışıyor. 

2027’de üretime başlayacak

Avrupalı bir grup çip üreticisiyle yaptığı ortak girişimle TSMC, Dresden’in dışındaki bir bölgede bir fabrika inşa ediyor. Proje 10 milyar euroluk (yaklaşık 11 milyar dolar) bir yatırım gerektirdi ve finansmanın yarısı Almanya’dan geliyor. Fabrikanın 2027’de üretime başlaması bekleniyor. Geliştiriciler ve yerel yetkililer, projenin eski Doğu Almanya’nın bu köşesini “Silikon Saksonya”ya dönüştürmeye devam edeceğini öngörüyor.

Fabrikanın zamanında açılması, kısmen, ürünlerini çip devinin gereksinimlerine göre yıllar içinde geliştirmiş Tayvanlı kimya ve ekipman üreticilerinden oluşan bir ağın desteğine bağlı. Ancak bu kritik tedarikçilerin birçoğu, Avrupa’nın karmaşık izin prosedürlerinde, iş yasalarında ve çevre düzenlemelerinde yol almakta zorlandıklarını söylüyor.

Üretimi iki katına çıkrama hedefi

Geçen ay Hollanda’daki Çin’e ait bir çip üreticisiyle ilgili bir anlaşmazlık, otomotiv çiplerinin tedarikini kısıtladığında Avrupa’nın kendi çiplerini üretme ihtiyacı daha da acil hale geldi. Avrupa, dünyanın gelişmiş çiplerinin yüzde 10’undan daha azını üretiyor. Avrupa yetkilileri, TSMC’nin desteğiyle bu oranı 2030'a kadar iki katına çıkarmayı hedefliyor.

Avrupa’nın küresel çip üretimindeki payı, 1987’de kurulan TSMC’nin Nvidia ve Apple gibi teknoloji şirketlerinin kendi çiplerini tasarlayıp üretim için TSMC’ye güvenebilecekleri yeni bir model geliştirmesinin ardından düşmeye başladı. Daha fazla şirket çip üretimini sürdürmenin maliyetinden vazgeçtikçe, yarı iletken üretimi giderek TSMC’nin Tayvan’daki ileri teknoloji tesislerinde yoğunlaştı.

"Avrupa ekosisteminin Tayvan’dan bu desteğe ihtiyacı var"

Avrupa’nın kalan çip endüstrisinin bir kısmı, Infineon ve Robert Bosch Semiconductor tarafından işletilen fabrikaların otomotiv endüstrisi için çip ve sensör ürettiği Dresden yakınlarında bulunuyor. Bu şirketler hala bazı gelişmiş yarı iletkenleri için TSMC’ye bağımlı. TSMC’nin Dresden’deki ortak girişiminde Bosch, Infineon ve bir diğer Avrupalı müşterisi olan NXP yer alıyor. Çek Teknik Üniversitesi’nde rektör yardımcısı ve Tayvanlı ve Çek yüksek lisans öğrencileri arasında yarı iletken mühendisliği değişim programının direktörü olan Radek Holy, “Şu anda Avrupa ekosisteminin Tayvan’dan bu desteğe ihtiyacı var" diyor. 

Avrupalı yetkililer, TSMC projesinin daha büyük bir yarı iletken ekosisteminin oluşması için bir katalizör görevi görmesini ve bölgede yaklaşık 10 bin iş yaratmasını umuyor. Dresden Belediye Başkanı Dirk Hilbert bu yıl bir televizyon röportajında, “TSMC’nin yatırımı, bölgenin ekonomik kalkınması için gerçek bir roket başlangıç noktası” dedi.

Almanya’nın Saksonya eyaleti ile sınırı paylaşan Çek Cumhuriyeti de Tayvanlı işletmeleri kendine çekmeye çalışıyor. Tayvanlı şirket yöneticileri, Çek yetkililerin onları Dresden’e yaklaşık bir saat mesafedeki Usti nad Labem kentine götürerek bölgenin kimya endüstrisini ve nispeten düşük işgücü maliyetlerini tanıttığını söyledi. Heyecan büyük olsa da gerçekler zorlu. Exyte’ın CEO’su Wolfgang Büchele’ye göre bir fabrikayı Avrupa’da inşa etmek Tayvan’da inşa etmekten neredeyse iki kat daha pahalı ve izin süreçleri projeye aylar ekleyebiliyor.

---