Küresel bellek çipi kıtlığı nedeniyle fiyatlar bazı segmentlerde ikiye katlanırken, yapay zeka projeleri ve tüketici elektroniği şirketleri azalan stoklar için rekabete girdi; uzmanlar krizin 2027'ye kadar sürebileceği uyarısında bulundu.

Dünya genelinde yaşanan akut bellek çipi kıtlığı, yapay zeka (AI) geliştiricileri ile tüketici elektroniği devlerini sınırlı arz için karşı karşıya getirdi. Veri depolamayı sağlayan ancak genellikle göz ardı edilen bu hayati bileşenlerin fiyatları hızla yükselirken, krizin etkileri perakende raflarından dev veri merkezlerine kadar her alanda hissedilmeye başlandı.

Japonya'daki elektronik mağazaları, müşterilerin satın alabileceği sabit disk sürücüsü (hard-disk) sayısına sınırlama getirdi. Çinli akıllı telefon üreticileri ise yaklaşan fiyat artışları konusunda uyarılarda bulundu. Konuya yakın kaynaklara göre Microsoft, Google ve ByteDance gibi teknoloji devleri; Micron, Samsung Electronics ve SK Hynix gibi üreticilerden tedarik akışını güvence altına almak için yoğun bir çaba içine girdi.

Fiyatlar ikiye katlandı, makro riskler arttı

Sıkışıklık, USB sürücüler ve akıllı telefonlarda kullanılan flash belleklerden, veri merkezlerindeki yapay zeka işlemcilerini besleyen gelişmiş yüksek bant genişlikli belleklere (HBM) kadar neredeyse her kategoriyi etkiledi. Pazar araştırma şirketi TrendForce verilerine göre bazı segmentlerde fiyatlar şubat ayından bu yana iki katından fazla artış gösterdi. Bu durum, fiyat rallisinin devam edeceği beklentisiyle hareket eden tüccarları da piyasaya çekti.

Krizin yansımalarının teknoloji sektörünün sınırlarını aşabileceği belirtildi. Ekonomistler ve yöneticiler, uzayan kıtlığın yapay zeka tabanlı verimlilik kazanımlarını yavaşlatma ve yüz milyarlarca dolarlık dijital altyapı projelerini geciktirme riski taşıdığı uyarısında bulundu. Ayrıca birçok ekonominin fiyat artışlarını dizginlemeye ve ABD gümrük tarifeleriyle başa çıkmaya çalıştığı bir dönemde, çip krizinin enflasyonist baskıyı artırabileceği ifade edildi.

Teknoloji danışmanlık firması Greyhound Research Üst Yöneticisi (CEO) Sanchit Vir Gogia, bellek kıtlığının artık bileşen düzeyinde bir endişe olmaktan çıkıp makroekonomik bir riske dönüştüğünü belirtti. Gogia, yapay zeka inşasının fiziksel gereksinimlerini karşılayamayan bir tedarik zinciriyle çarpıştığını kaydetti.

Endüstri hazırlıksız yakalandı

Çip üreticileri ve distribütörlerden 40'a yakın isimle yapılan görüşmelere dayanan analizler, endüstrinin Nvidia, Google, Microsoft ve Alibaba gibi devlerin yönlendirdiği muazzam talebi karşılama çabasının çifte bir çıkmaz yarattığını ortaya koydu. Üreticiler yapay zeka yarışı için hala yeterli miktarda üst düzey yarı iletken üretemezken, üretim hatlarını bu alana kaydırmaları akıllı telefon, bilgisayar ve tüketici elektroniğine giden geleneksel bellek akışını tıkadı. Şirketler şimdi bu dengeyi düzeltmek için acele ediyor.