Sinir ağının en küçük biriminin nöron olduğunu keşfeden Cajal, “Beyin, keşfedilmemiş kıtalar ve bilinmeyen bölgelere ait geniş uzantılardan oluşan bir dünyadır.” demiştir.

Beynimiz sinir sistemi denince aklımıza gelen ilk organımız, değil midir? Duyuları işleme, öğrenme, hatırlama, kritik düşünme gibi bizi biz yapan en önemli bilişsel kabiliyetlerimizi beynimize borçluyuz. Giriş bölümünde bahsedildiği gibi sinir sisteminin en temel fonksiyonu uyaranları algılamak ve yanıtlamaktır. Beynin bu görevdeki yadsınamaz rolünü farklı bölgelerinin hangi fonksiyonlara sahip olduğunu öğrenerek daha iyi anlayabiliriz.

Beynimiz sağ ve sol beyin olmak üzere iki yarım küreden oluşur. Yarım kürelerin her birindeki farklı bölümler farklı görevlere sahiptir. Siz sağ beyninizi mi yoksa sol beyninizi mi kullanıyorsunuz? Bilim insanları sağ ve sol beynin bazı görevler için özelleştiğini öne sürmektedir. Sağ beyin; renkler, şekiller ve müzik gibi daha soyut olaylardan sorumluyken sol beyin; öğrenme, konuşma, dil ve matematik gibi faaliyetlerin işlenmesinden sorumludur. Sağ ve sol beyin yarım kürelerinde enine rolando yarığı isimli bir yarıkla ayrılır ve ön ile arka loplara ayrılır. Sağ beyin vücudun sol kısmını kontrol ederken sol beyin vücudun sağ kısmını kontrol eder. Her iki yarımküre de dıştan içe ve önden arkaya doğru bölümlere ayrılmıştır. Beyin önden arkaya doğru; Ön Beyin, Orta Beyin ve Arka Beyin olarak ayrılır.

Ön Beynin Yapısı Ve Görevleri

Gözümüzün tam arkasından başlayıp kafatasımızın arkasına doğru olan bölgeyi kapsayan ve beynin en geniş alanı olan ön beyin, düşünmenin gerçekleştiği bölgedir. Uç beyin (Serebrum) ve Ara Beyin'den oluşur.

Ön beynin ilk kısmına uç beyin (serebrum) adı verilir. Siz bu metni okurken ya da matematik ödevi yaparken beynin aktif olan kısmı burasıdır. Farenin sol tuşuna tıklarken, bisiklet sürerken ya da bir topa vururken kasılıp gevşeyen istemli kas hareketlerini uç beyin kontrol eder. Ön beynin diğer görevleri muhakeme ve algı yetenekleridir.

Uç beynin dışını kaplayan bölgesi gri maddeden (korteks) ve iç kısmı beyaz maddeden oluşur. Beyaz maddeye beyaz görüntüsünü veren nöronların yağlı miyelin kılıfla kaplı olmasıdır. Gri maddenin bu özelliği ise miyelin kılıfı olmayan nöronların varlığından dolayı ortaya çıkar. Uç beynin derinliklerine indikçe beyaz madde içinde gri maddede olduğu gibi miyelinsiz nöron kümeleri mevcuttur. Bu bölgeler beyin çekirdekleri (bazal gangliyon) olarak adlandırılır ve motor hareketlere ait bilgilerin iletimi, anlama değerlendirme ve duyusal sinyal iletiminde hayati rol oynar. Uç beyin bilişsel fonksiyonları işlediği farklı loblara ayrılır.

Uç Beyindeki Lobların Görevleri

Ön beynin bölümlerini önden arkaya doğru incelerken yüzümüze en yakın lop Ön (Frontal) Lop’tur. Ön lop temel olarak bilinçli düşünmeden sorumludur. Kişilik, akıl yürütme, odaklanma, problem çözme, kelimelerin anlamlandırılması, duygusal tepkilerin verilmesi, karar verme, plan yapma, davranış ketleme (bir davranışı sergilemeyi önleme), kendini izleme, duyguları kontrol etme ve motor becerileri işlenir. Aynı zamanda konuşma becerisiyle ilişkili Broka Alanı da bu bölgededir. Koklama duyusu da ön loba bağlıdır.