Biden yönetimi, yapay zekâ için kritik öneme sahip ileri bilgisayar çiplerinin ihracatını yeni bir düzenleme paketiyle kısıtlamayı hedefliyor.

Amerika Birleşik Devletleri'nde görevde son haftasına giren Başkan Joe Biden yönetimi, yapay zekâ geliştirmede kullanılan ileri düzey bilgisayar çiplerinin ihracatına yönelik yeni bir düzenleme paketi önerisinde bulundu. Bu girişim, teknolojiyle ilgili ulusal güvenlik kaygılarıyla üreticilerin ve diğer ülkelerin ekonomik çıkarları arasındaki dengeyi kurma çabasını yansıtıyor.

Video oyunlarındaki çipler de etkilenecek

Pazartesi günü sunulan düzenleme paketi, video oyunlarında kullanılan mevcut çiplere erişimi kısıtlayacağını ve 120 ülkede veri merkezleriyle yapay zekâ ürünlerinde kullanılan çiplere sınırlama getireceğini söyleyen çip endüstrisi yöneticilerinin tepkisini çekti. Meksika, Portekiz, İsrail ve İsviçre gibi ülkeler, kısıtlı erişimle karşılaşabilecekler arasında yer alıyor.

“Amerika’nın liderliğini korumak kritik”

Ticaret Bakanı Gina Raimondo, düzenleme paketinin ön tanıtımı için gazetecilerle yaptığı görüşmede, ABD’nin yapay zekâ ve yapay zekâ ile ilgili bilgisayar çiplerinin geliştirilmesindeki liderliğini korumanın “kritik” olduğuna dikkat çekti. Raimondo, hızla gelişen yapay zekâ teknolojisinin bilgisayarların roman yazabilmesini, bilimsel araştırmalarda atılımlar yapabilmesini, sürüşü otomatik hâle getirmesini ve ekonomileri ile savaş yöntemlerini yeniden şekillendirebilecek pek çok dönüşümü mümkün kıldığını vurguladı.

“Yapay zekâ güçlendikçe ulusal güvenliğimize yönelik riskler çok daha şiddetli hale geliyor,” diyen Raimondo, düzenleme paketinin “en gelişmiş yapay zekâ teknolojisini korumak ve yabancı düşmanlarımızın eline geçmesini engellemek, aynı zamanda ortağımız olan ülkelerle de yapay zekânın getirdiği fırsatların daha geniş bir şekilde paylaşılmasını sağlamak” amacıyla tasarlandığını söyledi.

Beyaz Saray’dan yapay zekâda “yakın müttefikler” vurgusu

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, düzenleme paketinin, yapay zekânın en ileri boyutlarının ABD ve en yakın müttefikleri içinde geliştirileceğini garanti altına alacağını ifade etti. Böylece, batarya ve yenilenebilir enerji sektörlerinde olduğu gibi yapay zekâ geliştirme faaliyetlerinin yurt dışına kayma ihtimalinin önüne geçilmesi hedefleniyor.

Teknoloji sektöründen uyarı: “Tedarik zincirleri parçalanabilir”

Bilgi Teknolojisi Endüstrisi Konseyi (Information Technology Industry Council) adlı teknoloji sektörünün bir kuruluşu, geçen hafta Raimondo’ya gönderdiği mektupta, Demokrat yönetim tarafından aceleyle uygulanacak herhangi bir kuralın küresel tedarik zincirlerini parçalayabileceğini ve ABD şirketlerini dezavantajlı hâle getirebileceğini belirtti.

“ABD hükümetinin ulusal ve ekonomik güvenliğe yönelik taahhüdünü paylaşıyoruz, ancak bu kuralın yapay zekâda ABD’nin küresel liderliğine yönelik potansiyel riskleri yeterince vurgulanamaz,” diyen kuruluşun Asya ve küresel ticaret politikalarından sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Naomi Wilson, teknoloji sektörüyle daha geniş kapsamlı bir istişare yapılması çağrısında bulundu.

“Video oyunu çipleri de kısıtlanacak” iddiası

Düzenleme paketini yakından bilen ve isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir sektör yöneticisi, önerilen kısıtlamaların, hükümetin aksi yöndeki iddialarına rağmen video oyunlarında kullanılan çiplere erişimi sınırlayacağını söyledi. Yöneticinin ifadesine göre, düzenleme ayrıca hangi şirketlerin yurt dışında veri merkezi kurabileceğini de etkileyecek.

Yeni kuralları Trump yönetimi belirleyebilir

Düzenleme paketinde 120 günlük bir kamuoyu görüş süresi (comment period) bulunuyor. Göreve başlayacak Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump yönetimi, ileri düzey bilgisayar çiplerinin yurt dışına satışına ilişkin kuralları nihayetinde belirleyebilir. Bu da Trump’ın ekonomik çıkarları, ABD’yi ve müttefiklerini güvende tutma gerekliliğiyle dengelemesi gereken bir tablo ortaya çıkarıyor.

“Altı ila on sekiz aylık avantajı korumak istiyoruz”

Hükümet yetkilileri, ABD’nin Çin gibi rakipleri karşısında yapay zekâ alanında altı ila on sekiz aylık olduğu düşünülen avantajını korumak için hızlı hareket etme gereği duyduklarını belirtti. Rakiplerin çipleri stoklayıp daha fazla ilerleme kaydetmesi hâlinde bu avantajın kolayca aşınabileceği endişesi dile getiriliyor.

Nvidia: “İnovasyon baltalanır, güvenlik artmaz”

Nvidia (NVDA) şirketinin dış ilişkilerden sorumlu başkan yardımcısı Ned Finkle, önceki Trump yönetiminin yapay zekânın gelişimi için temel oluşturduğunu ve önerilen düzenleme paketinin belirtilen ulusal güvenlik hedeflerine ulaşmadan inovasyonu baltalayacağını savundu.

“‘Çin karşıtı’ bir önlem kılıfına büründürülen bu kurallar, ABD güvenliğini hiçbir şekilde artırmayacak,” diyen Finkle, “Yeni kurallar, dünyanın her yerinde hâlihazırda yaygın biçimde erişilebilen, ana akım oyun bilgisayarlarında ve tüketici donanımlarında kullanılan teknolojiyi kontrol altına alacak,” ifadelerini kullandı.

Müttefik ülkelere özgür, diğerlerine kota

Beyaz Saray’ın paylaştığı bilgi notuna göre, bu düzenleme paketi kapsamında yaklaşık 20 kilit müttefik ve ortak ülke çiplere erişimde hiçbir kısıtlama yaşamayacak. Diğer ülkeler ise ithal edebilecekleri çip miktarında bir üst sınıra tabi tutulacak.

Kısıtlama olmayan müttefik ülkeler arasında Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda, İtalya, Japonya, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, Kore Cumhuriyeti, İspanya, İsveç, Tayvan ve Birleşik Krallık bulunuyor.

Bu yakın müttefiklerin dışında kalan kullanıcılar, ülke başına en fazla 50.000 grafik işlemci (GPU) satın alabilecek. Ayrıca, hükümetler arası anlaşmalarla yenilenebilir enerji ve teknolojik güvenlik hedefleri ABD ile uyumlu olan ülkeler için bu üst sınır 100.000’e kadar yükselebilecek.

Yurt dışı veri merkezlerine sınırlama

Bazı ülkelerdeki kurumlar, iki yıl boyunca 320.000’e kadar ileri düzey grafik işlemci (GPU) satın alabilmeleri amacıyla belirli bir yasal statüye başvurabilecekler. Yine de şirketlerin ve diğer kurumların yurt dışında ne kadar yapay zekâ işlem kapasitesi konuşlandırabileceklerine yönelik belli sınırlamalar söz konusu olacak.

1.700 gpu’luk istisna

Düzenleme paketinde belirlenen diğer standartlara göre, yaklaşık 1.700 ileri düzey GPU’ya eşdeğer çip siparişleri ithalat için lisans gerektirmeyecek veya ulusal çip kotasına dâhil edilmeyecek. Hükümet, bu 1.700 GPU’luk istisnanın, veri merkezlerinden ziyade üniversiteler ve tıp kurumları gibi alıcılara yönelik siparişlere yardımcı olması beklentisinde.