Bilim kurgu ile gerçek dünya teknolojileri hiçbir zaman birbirinden tamamen ayrı olmadı. Aksine, bu iki alan uzun zamandır iç içe ilerliyor. Bilim kurgu; korkularımızı, umutlarımızı ve çoğu zaman fark etmediğimiz kör noktaları güvenli bir mesafeden incelememizi sağlıyor. Henüz gündelik hayatımıza girmemiş fikirleri test etmemize, olası sonuçları düşünmemize imkân tanıyor.

Bazı durumlarda ise bu ilişki tek yönlü kalmıyor. Bilim kurgu, yalnızca geleceği hayal etmekle yetinmiyor; doğrudan onu şekillendiriyor. Star Trek’te gördüğümüz akıllı cihazların bugün gerçek ürünlere dönüşmesi bunun en bilinen örneklerinden biri.

Bilim kurgunun rahatsız eden yakınlığı

Ancak bu yakınlık her zaman konforlu değil. Özellikle teknoloji dünyasında, bazı girişimciler bilim kurguyu bir uyarı olarak değil, adeta bir yol haritası gibi okuyor. Yıllar boyunca filmlerde ve dizilerde karşımıza çıkan sevecen, insan benzeri robotlar; bugün ChatGPT gibi araçlarla duygusal bağlar kurmamıza zemin hazırlamış olabilir. Mantıksal olarak bu sistemlerin hiçbir şey “hissetmediğini” bilsek bile, onlara insani özellikler atfetmekte zorlanmıyoruz.

Yine de bilim kurguya olan ilgimizi kaybetmiş değiliz. Onu hâlâ bir düşünce oyunları alanı, zor sorularla güvenli bir mesafeden yüzleşmenin bir yolu olarak görüyoruz. Güç, sorumluluk, bilinç ve kontrol gibi kavramları; gelecek henüz tamamen şekillenmeden önce tartışmamıza yardımcı oluyor.

Yapay zekânın artık hayal olmadığı bir dönem

Yapay zekâyı konu alan sayısız film var ve bu yüzden bir listeyi daraltmak kolay değil. Bu nedenle “en iyiler” gibi iddialı bir seçim yerine, bugün özellikle anlamlı görünen sekiz filme odaklandık. Çünkü artık yapay zekâ geleceğe ait bir varsayım değil; isteyelim ya da istemeyelim, hayatımızın içine yerleşmiş durumda.

Bazı bariz favorilerin listede yer almaması kasıtlı. Buradaki filmler, bugün yapay zekâ ile kurduğumuz ilişkiye ve farkında olmadan sürüklendiğimiz yönlere dair net bir şeyler söylüyor.