Peru'nun güneyinde, bir dağ yamacına düzenli aralıklarla açılmış binlerce gizemli çukur, arkeoloji dünyasının en büyük bilmecelerinden biri olmaya devam ediyor olsa da yeni bilimsel çalışmalar, bu yapının ardındaki sırrın büyük ölçüde çözüldüğünü ortaya koydu. Uzmanlara göre çukurlar, sanılandan çok daha karmaşık ve planlı bir sistemin parçası.

Yaklaşık 1,5 kilometrelik bir hat boyunca uzanan ve sayıları 5 bini aşan bu çukurlar, Peru'daki Pisco Vadisi yakınlarında, Sierpe Dağı eteklerinde yer alıyor. Bölge, uzun yıllardır "Çukurlar Çetesi" olarak biliniyor.

YÜZYILLIK TEORİLER ÇÖKTÜ

Bugüne kadar çukurların sulama, mezar ya da basit depo alanları olduğu öne sürülmüştü. Ancak Sidney Üniversitesi’nden araştırmacıların yürüttüğü yeni çalışma, bu yorumların yetersiz kaldığını gösterdi.

Drone'lar ve dijital haritalama teknikleriyle yapılan incelemeler, çukurların rastgele değil, belirli bir matematiksel düzenle açıldığını ortaya koydu. Bu da alanın plansız bir yapı olmadığını net biçimde gösterdi.

TOPRAKTA TİCARETİN İZLERİ BULUNDU

Yapılan analizlerde çukurların içinde; mısır polenleri, kamış ve bitki lifleri, kabak, pamuk ve amarant kalıntıları, acı biber izleri tespit edildi. Bu bulgular, alanın yalnızca depolama için değil, ürünlerin sınıflandırıldığı ve değiş tokuş edildiği bir merkez olarak kullanıldığını düşündürüyor.

MUHASEBE SİSTEMİ DÜŞÜNCESİ

Araştırmanın başyazarı dijital arkeolog Jacob Bongers, çukurların İnka İmparatorluğu'ndan önce kullanılan ve daha sonra khipu adı verilen düğümlü iplerle yapılan kayıt sistemine zemin hazırlayan bir yapı olabileceğini söylüyor.

Uzmanlara göre bu çukurlar, sayısal kayıt ve ticari organizasyonun araziye uyarlanmış erken bir versiyonu olabilir. Tarımcılar, balıkçılar ve gezgin tüccarların bu noktada buluşarak ürün değişimi yaptığı değerlendiriliyor.

NEDEN SADECE BURADA?

Araştırmanın hala yanıt aradığı en büyük soru ise bu sistemin neden And Dağları'nın başka bölgelerinde değil de yalnızca burada bulunması. Bilim insanları, bölgenin ticaret yollarına yakınlığı ve yerel toplulukların örgütlenme biçiminin belirleyici olabileceğini düşünüyor.

Uzmanlar, bu keşfin And uygarlıklarının ekonomik ve sosyal yapısına dair bilinenleri kökten değiştirebileceği görüşünde. Çukurların basit tarımsal faaliyetlerden ziyade, gelişmiş bir "sosyal teknoloji" örneği olduğu vurgulanıyor.