“Bu sadece basit bir kesik…” İster küçük bir çentik ister büyük bir kesik olsun, deri açıldığında vücudumuz harekete geçer. Elimizi mutfakta bir şeyler hazırlarken kestiğimizde ya da bir yere sıkıştırdığımızda kanaması hem acı verdiği için hem de yaptığımız işe devam etmemize engel olduğu için günlük hayatta istenmeyen bir durumdur. Bu kesiğin ya da yaranın sebep olduğu kanama nasıl durur?

Derimizin en önemli görevi, dış dünyadan gelebilecek herhangi bir zararlının, örneğin bakterinin vücuda girmesini engellemektir. Vücudumuzda bu görevi yerine getiren ve deride oluşan açığın olabildiğince çabuk kapanmasını sağlayan koordine edilmiş bir mekanizma vardır.

Derimizde bir açıklık oluştuğu zaman öncelikle kan damarları daralır ve trombosit adı verilen pıhtılaşmaya yardımcı minik kan hücreleri bu bölgelerde birikir. Trombositler, fibrin proteinlerini üretir. Bu proteinler birbiri etrafında kümelenerek kan pıhtısı oluşturur. Daha sonra, kan damarları beyaz kan hücrelerinin yara bölgesine akın etmesine izin vermek için tekrar genişler. Beyaz kan hücreleri, pıhtıyı aşarak içeri girebilen bakterilere saldırır. Birkaç gün sonra, bölgede fibroblast hücreleri oluşur ve bu hücreler kolajen proteini üretir. Kolajen, burada bir yapı iskelesi gibi davranır. Dermis hücreleri de bölgedeki yarayı kapatmak için çoğalırlar. İyileşme sürecinde onarım için birçok kolajen proteini kullanıldığından, yeni oluşan cilt eskisinden daha güçlüdür.

Domatesleri dilimlerken parmağımızı kestiysek veya tıraş olurken yüzümüzü kestiysek, yaraya mikropların bulaşmaması için önce eller yıkanmalıdır. Northwestern Memorial Hastanesinde acil tıp doktoru Matthew Kippenhan’ın verdiği bilgilere göre; bölgeye bir kâğıt havlu, sargı bezi veya peçete ile baskı uygulanması kanamanın durmasını sağlar. Yaraya yapılan baskı kan akışını yavaşlatmaya yardımcı olur ve bu da vücudunuzun daha kolay bir pıhtı oluşturmasını sağlar. Kanama birkaç dakika içinde önemli ölçüde durmalı veya yavaşlamalıdır.

Daha sonra, yaranın üzerine nazikçe su akıtılıp yaranın kendisi değil ama yaranın çevresi sabunla yıkanmalıdır. Enfeksiyonu önlemek için bir antibiyotik krem uygulanmalıdır. Sonrasında, kesik bir yara bandı veya sargı beziyle kapatılmalıdır. Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Mayo Clinic'e göre yarayı saran bez günde bir kez değiştirilmelidir. Yarayı sıkmadan kapatacak şekilde yapıştırılan bir yara bandı, hem pıhtı oluşumuna yardımcı olarak yaranın tekrar açılmasını hem de dışarıdan gelecek olan kir ve mikropları önler.