Çin’in bizmut ihracatına getirdiği kısıtlamalar, küresel piyasada arzı daraltırken fiyatları 7 haftada yüzde 500 artırdı. Uzmanlar, bu adımın uzun vadede Çin için risk oluşturabileceğini söylüyor.

---

21 Mart 2025, 09:50

Boyadan ilaç sanayisine, savunmadan otomotive kadar birçok alanda kullanılan bizmut, Şubat ayı başından bu yana rekor seviyede değer kazandı. Fiyatlardaki bu sert yükselişin nedeni, Çin’in ABD Başkanı Donald Trump’ın ticaret politikalarına yanıt olarak getirdiği ihracat kısıtlamaları oldu.

Çin, Trump’ın Çin mallarına uyguladığı yüzde 10’luk ek gümrük vergisinin ardından bizmutu kontrollü ihracat listesine aldı. Bu adım, Şubat ayında Çin’den yapılan bizmut ihracatının keskin şekilde düşmesine ve küresel piyasada arz daralmasına yol açtı. Fastmarkets verilerine göre, 4 Şubat’ta pound başına 6 dolar olan fiyat, bu hafta 35 dolara kadar yükseldi.

Çin, küresel bizmut üretiminin yüzde 80’ini gerçekleştiriyor. ABD ise 2013 yılından bu yana kendi üretimini durdurmuş durumda. Amerika’nın bizmut ihtiyacının yaklaşık üçte ikisi doğrudan Çin’den karşılanıyor. Çin Gümrük İdaresi verilerine göre, Şubat ayında bizmut ihracatı 458 ton olarak kaydedildi. Bu rakam, geçen yılın aylık ortalamasının yarısının bile altında kaldı.

Alternatif arayışları hızlandı

Uzmanlar, Çin’in bu adımının uzun vadede ters tepebileceğine dikkat çekiyor. Fortune Minerals CEO’su Robin Goad, “Çin, dünyanın en büyük bizmut tedarikçisi olarak, uyguladığı kısıtlamalarla fiyatların aşırı yükselmesine neden oluyor. Bu da müşterileri alternatif çözümler aramaya yönlendirebilir. Bu, uzun vadede piyasa için sağlıklı değil” değerlendirmesinde bulundu.

Çin’in kontrollü ihracat listesine eklediği metaller arasında tungsten, molibden, indiyum ve tellür de bulunuyor. Daha önce aynı listeye dahil edilen antimonun fiyatı, geçen yıla göre yüzde 300 artmış durumda.

Çin borsasında madencilik şirketleri yükselişte

Jeopolitik gerilimler sadece emtia fiyatlarını değil, Çin borsalarını da etkiliyor. Kurşun ve çinko üretimi sırasında yan ürün olarak bizmut elde eden Zhuzhou Smelter Group’un hisseleri bu ay yüzde 24 değer kazandı. Aynı dönemde Şanghay borsasındaki ortalama artış yüzde 2’nin altında kaldı.

ABD’de bizmut üretimi büyük ölçüde geri dönüşüm kaynaklı olarak sürdürülüyor. Son beş yılda bu kaynak, ülkenin toplam tedarikinin yüzde 3 ila 10’unu karşıladı. ABD’deki son birincil kurşun eritme tesisi ise on yılı aşkın süre önce kapanmıştı.