Geçen yılı krizlerle geçiren Boeing, bu yıl yeniden ayağa kalkmaya çalışacak. Şirket içinden ve dışından uzmanlar sorunlu jet üreticisinin nasıl toparlanacağına dair çeşitli tavsiyeler paylaştı.

---

07 Ocak 2025, 13:06 Güncelleme: 07 Ocak 2025, 13:37

Havada patlayan bir gövde paneli,fabrika katındaki aksilikler, mahsur kalan astronotlar, üretimi felç eden bir grev ve üst üste kayıp yaşanan beş yıl. Boeing'in sıkıntıları artmaya devam ediyor ve bu listeye 2018 ve 2019'da 346 kişinin ölümüne neden olan iki ölümcül kaza dahil değil. 108 yıllık jet üreticisi bu yaz bu kazalarla ilgili federal bir ceza davasında suçlamaları kabul edeceğini duyurdu. Bir dizi kriz şirketin nakit sıkıntısı çekmesine, üretim sorunlarına saplanıp kalmasına ve havayolları, yetkililer ve kendi çalışanlarıyla anlaşmazlığa düşmesine neden oldu. 29 Aralık'ta Güney Kore'de meydana gelen ve nedeni halen araştırılmakta olan kazada 179 kişi hayatını kaybetti. Boeing'in yeni CEO'su Kelly Ortberg, kasım ayındaki bir toplantıda şirket çalışanlarına “Burada dibe vurmuş durumdayız” dedi. 

Boeing, ABD'nin en büyük ihracatçısı ve Avrupalı Airbus ile birlikte dünyanın en büyük ticari jet uçağı üreticisinden biri. Boeing, ABD ordusu için jetler, bombalar ve helikopterler üretiyor. NASA için roketler ve uzay araçları üretiyor. Dünya çapında yaklaşık 170 bin kişiye istihdam sağlayan Boeing, küçük parça atölyelerinden GE Aerospace gibi çok uluslu devlere kadar binlerce şirketten oluşan küresel tedarik zincirinin merkez dişlisi konumunda. Ağustos ayında Boeing'in başına geçen Ortberg, şirketi küçültme ve bürokrasi katmanlarını azaltma niyetinin sinyallerini verdi. Wall Street Journal, mevcut ve eski Boeing liderleri, havayolu yöneticileri, çalışanlar, tedarikçiler, güvenlik yetkilileri gibi isimlere Boeing'in kendini toparlamak için ne yapması gerektiğini sordu. İşte oraya çıkan tavsiyeler:

Büyük düşünmek

Boeing onlarca yıldır havacılık sektörünün öncülerinden biriydi ancak Boeing'in yeni bir uçak tanıtmasının üzerinden 20 yıl geçti. O zamandan beri jet üreticisi bunun yerine mevcut modellerinde güncellemeler yaptı. 1996-2003 yılları arasında Boeing'in CEO'luğunu yapan Phil Condit, şirketin bir an önce yepyeni bir tasarım üzerinde çalışmaya başlaması gerektiğini söyledi. Bu çağrılar başkaları tarafından da destekleniyor. Bölgesinde Boeing'in Renton'daki fabrikası da bulunan ABD Temsilcisi Adam Smith, “Başarılı şirketler büyük bahisler yaparlar. Bir ön maliyet var ama bunu yapıyorlar” dedi. Washington Üniversitesi'nde kariyer merkezi direktörü ve eski bir Boeing program yöneticisi olan Gail Cornelius, “Şimdiki nesil öğrenciler sosyal etkiyle çok ilgili. Blue Origin insanları Mars'a götürmek istiyor. Tesla, gazdan kurtulmak istiyor. Sosyal etki elle tutulur bir şey. Boeing'de bu yok” diye konuştu. 

Öncelik güvenlik olmalı

Boeing, NASA, FEMA ve Ticaret Bakanlığı'nda eski bir iletişim yöneticisi olan Morrie Goodman, “Boeing için en önemli şeyin mükemmellik ve uçuş emniyeti olduğu, şirketin her katmanına, fabrika zeminini süpüren kişiye bile nüfuz edene kadar, bu şirkete asla tam ve yüzde 100 güven duyulmayacak” dedi. Boeing'in 737 fabrikasına üretim sınırlaması getiren Federal Havacılık İdaresi Başkanı Mike Whitaker, çalışanların güvenlik endişelerini bildirmeye teşvik edilmesinin muhbirlere olan ihtiyacı azaltacağını belirterek, “Bizim de izlediğimiz ve ulaştıklarından emin olmaya çalıştığımız şey bu” diye ekledi. Temsilciler Meclisi Ulaştırma Komitesi'nin 737 MAX kazalarıyla ilgili soruşturmasının baş araştırmacısı Douglas Pasternak bazı Boeing mühendislerinin endişelerinin göz ardı edildiğini belirterek, “Boeing'in iyi insanları var. Ancak doğru olanı yaptıkları için insanları gerçekten ödüllendirecek bir ödül sistemine ihtiyaçları var” dedi.

Hataları kabul edin

Boeing'in mühendisler sendikasının stratejik geliştirme bölümünün başında bulunan Rich Plunkett, yöneticilerin kendi hatalarından ne öğrendiklerini kamuoyu önünde konuşarak örnek olmaları gerektiğini söyledi. Plunkett, “Hepimiz hata yapan bir yöneticinin üzerine çullanalım diye değil, hata yapan bir yöneticiden ne öğrenebiliriz?” ifadelerini kullandı. 

Hisse senedi fiyatlarını ve üretim sürelerini bir süre unutun

Boeing yöneticileri yıllardır tehlikeli bir alışkanlığı kırmayı denediler ve başaramadılar: Üretim hattında normal sırasının dışında tamamlanan görevler için kullanılan bir çalışma modeli. Kotaları tutturmak için tamamlanmamış uçakları üretim hattına itmek, geçen ocak ayında Alaska Havayolları'na ait bir uçağın havaya uçmasına neden olan bir kapı tapasındaki dört kritik cıvatanın değiştirilmemesi de dahil olmak üzere hatalara yol açtı. 

Yine de Boeing üretim sürelerini sonsuza kadar göz ardı edemez. Boeing'in savunma ve uzay bölümünün eski kalite müdürü Bill Osborne, bitmemiş uçakları üretim hattına sokmak gibi tehlikeli bir alışkanlığın, tedarikçilerin doğru parçaları doğru zamanda teslim edememesinden kaynaklandığını söyledi. Osborne, bunun büyük ölçüde tedarikçilerin Boeing'in kendilerine kaç parça üreteceklerini doğru bir şekilde söyleyeceğine güvenememelerinden kaynaklandığını da sözlerine ekledi. 

Dış kaynak kullanımını durdurun

Boeing yatırımcısı T. Rowe Price'da portföy yöneticisi olan Jason Adams, “Çok fazla fikri mülkiyeti dışarıdan aldılar. Tasarım ve üretim sistemlerinde ne kadar iyi oldukları konusunda neredeyse kendilerine yeterince kredi vermediler” dedi. Etiyopya Havayolları'nın 737 MAX uçağının düşerek 157 yolcu ve mürettebatın ölümüne yol açtığı 2019 yılında Etiyopya Havayolları CEO'su olan Tewolde Gebremariam, tasarım ve üretimin mümkün olduğunca şirket içinde gerçekleştirilmesi gerektiğini söyledi. Gebremariam, “Bu büyüklükte bir üretici ve uçak gibi hassas ürünlerin üreticisi için Boeing'in tasarım sürecini ve üretim sürecini kontrol etmesi gerekiyor. Elbette dış kaynak kullanımı olacak, tedarikçiler olacak ancak Boeing bu süreci kontrol etmek için daha iyi bir konumda olmalı” ifadelerini kullandı. 

---