Matematik ve sanat arasındaki ince çizgi, malzeme bilimiyle birleştiğinde ortaya büyüleyici sonuçlar çıkarabiliyor. MIT bünyesindeki Bilgisayar Bilimi ve Yapay Zeka Laboratuvarı CSAIL araştırmacıları, tam da bu kesişim noktasında duran, kağıt sanatından ilham alan sıra dışı bir malzeme geliştirdi.

İlk bakışta sıradan, düz ve döşeme desenli bir yüzey gibi görünen bu yapı, kenarından sarkan küçük bir ipin çekilmesiyle saniyeler içinde karmaşık bir üç boyutlu nesneye dönüşüyor. Japonların geleneksel kağıt kesme sanatı “kirigami”den ilham alan bu buluş, katlanabilir robotlardan uzay istasyonlarına kadar geniş bir yelpazede devrim yaratma potansiyeli taşıyor.

Araştırmacılar bu dönüşümü sağlamak için özel bir algoritma hazırladı. Bu yazılım, kullanıcının istediği üç boyutlu formu alıp onu dörtgen karolardan oluşan düz bir ızgaraya dönüştürüyor. Kirigami sanatçılarının kağıdı belirli noktalardan keserek ona esneklik ve form kazandırmasına benzer şekilde, bu algoritma da malzemenin içine benzersiz özellikler kodluyor. Sistemin temelinde ise “okzetik” adı verilen ilginç bir mekanizma yer alıyor. Normal malzemelerin aksine, bu yapı gerildiğinde kalınlaşıyor, sıkıştırıldığında ise inceliyor. Algoritma, sürtünmeyi en aza indirecek en ideal ip yolunu hesaplıyor ve tek bir hamleyle yüzeyin hedeflenen şekli almasını sağlıyor.

Tasarımdan gerçeğe: Mars’tan tıbbi cihazlara

Bu yöntemin en büyük avantajı, sunduğu sadelik ve ölçeklenebilir yapısı olarak öne çıkıyor. Araştırmacılar, sadece bir tasarım girdiğinde algoritmanın geri kalan tüm karmaşık hesaplamaları kendi başına hallettiğini vurguluyor. Ekip, bilgisayar üzerindeki çok sayıda simülasyonun ardından yöntemi gerçek hayattaki nesneler üzerinde denedi. Tıbbi amaçlı ateller ve postür düzelticilerin yanı sıra, iglo benzeri barınaklar da başarıyla üretildi. Hatta lazerle kesilmiş kontrplak kutular kullanılarak insan boyutunda, açılıp kapanabilen bir sandalye tasarlandı. Bu sandalye sadece bir maket olarak kalmadı, bir insanın ağırlığını taşıyabilecek kadar dayanıklı bir yapı sergiledi.

Yöntemin üretim tekniğinden bağımsız olması, ahşaptan metale kadar pek çok farklı malzemeyle çalışabilmesine olanak tanıyor. Ancak araştırmacılar, mimari ölçekteki devasa yapılar için henüz aşılması gereken mühendislik zorlukları olduğunu kabul ediyor. Yine de bu teknolojinin sunduğu kolaylık ve erişilebilirlik, ekibi hem Mars'taki modüler yaşam alanları hem de mikroskobik ölçekteki yapılar için oldukça heyecanlandırıyor. Gelecekte, çantamızdan çıkarıp bir iple kurduğumuz tıbbi cihazlar veya tek hamlede açılan barınaklar günlük hayatın bir parçası haline gelebilir.