Denizcilik sektörü neden Kızıldeniz'e dönmüyor?
Büyük konteyner gemileri işleten şirketler, bölgede saldırılar alevlenirken Afrika'yı dolaşmaya devam etmeyi planladıklarını söylüyor.
Büyük konteyner gemileri işleten şirketler, bölgede saldırılar alevlenirken Afrika'yı dolaşmaya devam etmeyi planladıklarını söylüyor.
21 Mart 2025, 23:00
ABD Başkanı Donaldt Trump geçen hafta sonu Yemen'deki Husilere karşı askeri saldırı emri verdiğinde, savaşçıların Kızıldeniz'deki ticari gemilere yönelik saldırılarının küresel ticarete zarar verdiğini söyledi. Trump Truth Social'a yaptığı açıklamada, “Bu amansız saldırılar ABD ve dünya ekonomisine milyarlarca dolara mal olurken aynı zamanda masum hayatları da riske atıyor” dedi. Ancak nakliye şirketlerinin Kızıldeniz'e ve Süveyş Kanalı'na geri dönmelerini sağlamak aylar alabilir ve Husilere karşı hava saldırılarından daha fazlasını gerektirebilir. Bir yılı aşkın bir süredir okyanus taşımacıları Kızıldeniz'den büyük ölçüde kaçınıyor ve gemilerini Asya'dan Avrupa'ya gitmek için Afrika'nın güney ucundan dolaştırıyor. Bu yolculuk yaklaşık 10 gün daha uzun.
Sektör krizden kar etti
Denizcilik sektörü bu kesintiye büyük ölçüde uyum sağladı ve hatta Husilerin 2023'ün sonlarında İsrail'le savaşında Hamas'ı desteklemek için ticari gemilere saldırmaya başlamasının ardından nakliye ücretlerindeki artıştan kar etti. Denizcilik yöneticileri, Husileri de kapsayan geniş bir Orta Doğu barış anlaşması yapılana ya da İran tarafından desteklenen savaşçılar yenilgiye uğratılana kadar Kızıldeniz'e dönmeyi planlamadıklarını söylüyorlar. Merkezi Kopenhag'da bulunan denizcilik şirketi Maersk'in CEO'su Vincent Clerc şubat ayında yaptığı açıklamada “Ya kapasiteleri tamamen azalacak ya da bir tür anlaşma olacak” dedi.
ABD'nin bu haftaki grevlerinin ardından Maersk hala geri dönmeye hazır olmadığını söyledi. Bir sözcü yaptığı açıklamada, “Mürettebat güvenliği ve tedarik zinciri kesinliği ve öngörülebilirliğine öncelik vererek, bölgeden güvenli geçişin daha kalıcı olduğu düşünülene kadar Afrika çevresinde yelken açmaya devam edeceğiz” dedi. Bir diğer büyük denizcilik hattı olan MSC de denizcilerinin güvenliğini garanti altına almak ve müşterileri çin hizmette tutarlılık ve öngörülebilirlik sağlamak için Afrika'ya gemi göndermeye devam edeceğini aktardı.
Hedefe ne zaman ulaşılacağı belirsiz
ABD'nin Husileri kesin olarak bastırmasının ne kadar zaman alacağı ya da bu hedefe ulaşılıp ulaşılamayacağı belli değil. Genelkurmay operasyonlar direktörü Korgeneral Alexus G. Grynkewich, son saldırıların Biden yönetimi sırasındaki saldırılardan “çok daha geniş bir hedef kitlesine” sahip olduğunu söyledi. Ayrıca Husilerin kabiliyetlerini de sorguladı. Ancak Orta Doğu uzmanları Husilerin çok daha büyük güçlere direnebileceklerini ve İranlı hamilerinden bağımsız hareket edebileceklerini gösterdiklerini söyledi. S&P Global Market Intelligence'ın Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülke riskleri başkanı Jack Kennedy, “Tek başına askeri bir çözümün, özellikle de hava saldırılarına odaklanan bir çözümün, saldırı faaliyetlerini kalıcı olarak durdurarak Husileri yenmek için yeterli olması pek olası değil” dedi.
Bir kriz izleme kuruluşu olan Armed Conflict Location and Event Data Project verilerine göre İsrail ve Hamas ocak ayında ateşkes konusunda anlaşınca Husiler ticari gemilere yönelik saldırılarını azalttı ve aralık ayından bu yana ticari gemilere yönelik herhangi bir saldırı olmadı. Ancak büyük nakliye hatları henüz Kızıldeniz'e dönmedi. Şubat ayında, Husilerin saldırılarını yoğunlaştırdığı Kızıldeniz'in güneyindeki Bab el-Mendeb Boğazı'ndan yaklaşık 200 konteyner gemisi geçti. Bir denizcilik analiz şirketi olan Lloyd's List Intelligence'ın verilerine göre bu sayı Şubat 2024'te 144 iken, Husilerin saldırıları başlamadan önceki 500'den fazla sayının oldukça altındaydı.
Bir Fransız şirketi olan CMA CGM hariç, en büyük gemilere sahip en büyük konteyner taşımacılığı hatları Kızıldeniz'den uzak durdu ancak onun bile varlığı nispeten azdı. Yöneticiler Kızıldeniz'in tekrar tehlikeli hale gelmesi durumunda operasyonlarında pahalı ve ani değişiklikler yapmak zorunda kalabileceklerinden korktukları için gemiler aceleyle geri dönmedi. Afrika çevresindeki dolambaçlı yol, tüm zahmetine ve ek maliyetlerine rağmen, nakliye şirketlerinin kârlarını arttırdı. Şirketler pandemi sırasında küresel ticarette yaşanan patlama nedeniyle nakit sıkıntısı çekerken yüzlerce yeni yük gemisi sipariş etmişti. Genellikle gemi bolluğu nakliye fiyatlarını aşağı çeker. Ancak bu kez böyle olmadı çünkü gemiler Afrika rotasını kullanmak zorunda kaldı, bu da gemilere olan ihtiyacı artırdı ve tüm büyük küresel nakliye rotalarındaki fiyatları yükseltti.