Akademisyen ve uzman yazılarına yer veren uluslararası yayın platformu The Conversation’da yayımlanan kapsamlı bir analiz, Almanya’nın Suriyeli mültecilere yönelik sertleşen politikasını mercek altına alıyor. Yazı, bugünkü tartışmaları 1980’lerde Türk göçmenlere uygulanan politikalarla karşılaştırarak dikkat çekici bir tarihsel paralellik kuruyor.

GÜVENLİ LİMANDAN “GERİ DÖN” ÇAĞRISINA

Suriye’de 14 yıl süren iç savaş boyunca Almanya, şiddetten kaçan milyonlarca Suriyeli için güvenli bir sığınak oldu. Ancak Aralık 2024’te Esad rejiminin devrilmesi ve çatışmaların fiilen sona ermesinin ardından rüzgâr tersine döndü. Almanya’da artık, başta Başbakan Friedrich Merz olmak üzere, “Suriyeliler geri dönsün” diyen sesler yükseliyor.

Kasım ayında Merz, Suriyeli mültecilerin “yakın gelecekte” sınır dışı edilmesini de içeren tartışmalı bir planı açıkladı. Almanya’daki yaklaşık 1 milyon Suriyeliye ise “gönüllü geri dönüş” çağrısı yapıldı.

AFD GÖLGESİ

Bu sert çıkışlar, Almanya’da yükselen aşırı sağcı AfD’yi durdurma hamlesi olarak yorumlanıyor. Şubat 2025 seçimlerinde AfD’nin yüzde 21 oy alarak parlamentonun ikinci büyük partisi olması, merkez siyaseti daha da sağa çekti. Merz’in göçte sertleşerek AfD’nin elindeki en güçlü kozlardan birini boşa çıkarmak istediği açık. Ancak The Conversation’a göre mesele sadece aşırı sağ değil. Irkçılık ve İslamofobi, Almanya’da uzun süredir ana akım siyasetin de parçası.

“GÖNÜLLÜ DÖNÜŞ” VE PARA TEKLİFİ

Almanya, Suriyelileri zorla gönderemiyor. Uluslararası hukuktaki geri göndermeme ilkesi, hayatı tehlikede olan mültecilerin zorla geri yollanmasını yasaklıyor. Birleşmiş Milletler Mülteci Ajansı da Aralık 2025 itibarıyla Suriye’ye zorla dönüşlere karşı uyarılarını sürdürüyor.

Bu yüzden Berlin, başka bir yol seçti: Para teşviki. Ocak 2025’ten bu yana Suriyeli aileler, gönüllü geri dönüş için 4 bin euroya kadar destek alabiliyor. Ancak sonuç sınırlı. Esad rejiminin çöküşünden bu yana Almanya’daki Suriyelilerden sadece yaklaşık 1.300 kişi geri döndü.

YIKILMIŞ BİR ÜLKEYE DÖNÜŞ

İnsan hakları örgütleri bu politikayı sert biçimde eleştiriyor. Suriye’de nüfusun büyük bölümü hâlâ insani yardıma muhtaç, temel altyapı çökmüş durumda. Üstelik ülke, kadınlar, dini azınlıklar ve LGBT bireyler için güvenli değil.

Almanya Dışişleri Bakanı bile Şam ziyaretinden sonra “burada onurlu bir yaşam neredeyse mümkün değil” dedi.