Dünya çapında etkili olacak grip salgınına karşı nasıl korunabiliriz?

Kaynak, Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Uzmanlar, "uzun zamandır böyle bir virüs görmediklerini" söylüyor

• • Yazan, Kate Bowie
  • Unvan, BBC Dünya Servisi

• 11 Aralık 2025

• Okuma süresi: 3 dk

Uzmanlar, dünya genelinde, geçmiş yıllara kıyasla daha sert bir grip sezonu yaşandığını söylüyor.

Bunun kısmen virüsün yeni ve mutasyona uğramış bir versiyonundan kaynaklandığına işaret ediyor.

Japonya ve İngiltere'de artan vakalarla ilişkilendirilen bu varyant tüm kıtalarda tespit edildi.

Bu grip varyantıyla daha önce pek karşılaşılmadığı için, bağışıklık da daha düşük.

• Yeni grip virüsüne karşı aşı yaptırmalı mıyız?

H3N2 grip mutasyonu nedir?

Grip virüsleri sürekli mutasyona uğruyor ve bilim insanları, aşıların güncellenebilmesi için bu değişimi takip ediyor.

Çoğu zaman virüslerde küçük değişiklikler olur. Ancak bazen ani ve büyük sıçramalarla önemli ölçüde değişebilirler.

H3N2 mevsimsel grip virüsünün bir türünde yedi mutasyon ortaya çıktığını söyleyen Cambridge Üniversitesi Patojen Evrimi Merkezi Direktörü Prof. Derek Smith, bu nedenle mutasyona uğramış virüsün görülme oranında "hızlı bir artış" yaşandığını belirtiyor.

Smith, "Bu virüsün neredeyse kesin olarak tüm dünyaya yayılacağını" söylüyor.

Bu grip türü daha mı ağır?

H3N2 "alt soy K" olarak bilinen bu mutasyon, mevsimsel influenza A virüsünün bir türü.

İnsanlar son yıllarda bu türe pek maruz kalmadığı için, belirtiler diğer gripler kadar ağır olmasa bile, bağışıklığın düşük olması daha fazla kişinin hastalanmasına ve virüsü yaymasına yol açıyor.

Bazı kişiler grip olup hiç belirti göstermeyebilir; bazıları ani ateş, vücut ağrısı ve bitkinlik hisseder.

Ancak virüs yaşlı ve hassas gruplar için ölümcül olabilir.

Francis Crick Enstitüsü Dünya Grip Merkezi'nin Direktörü Prof. Nicola Lewis, "Bir süredir böyle bir virüs görmemiştik" diyor.

"Beni kesinlikle endişelendiriyor" diye ekleyen Lewis, "Paniklemiyorum ama kaygılıyım" ifadelerini kullanıyor.

• İspanyol Gribi nedir, kaç kişi hayatını kaybetti ve salgın bittiğinde dünya ne haldeydi?

Soğuk algınlığı, grip mi yoksa Covid mi?

Soğuk algınlığı, grip ve Covid'in belirtileri büyük ölçüde örtüşüyor.

Yine de bazı ipuçları hangisi olduğunu anlamaya yardımcı olabilir.

Soğuk algınlığı genellikle yavaş başlar; burun ve boğaz arkasını etkiler.

Grip çoğunlukla aniden başlar ve eklem ve kas ağrısı, ateş ve halsizlik daha belirgindir.

Covid grip benzeri belirtiler gösterebilir ancak koku veya tat kaybı ayırt edici bir işarettir. Ayrıca "jilet gibi" bir boğaz ağrısı ve ishal de sık görülür.

Gripten nasıl korunabilirim?

Grip aşısı olmak, hastalığı kapmayı önlemenin en etkili yollarından biri. Ancak mevcut aşılar bu mutasyona tam olarak uyumlu olmayabilir.

Oxford Üniversitesi Pandemi Bilimleri Enstitüsü'nden Prof. Christophe Fraser, BBC'ye yaptığı değerlendirmede, "Bir miktar koruma, hiç korumamaktan iyidir; ancak bu yıl aşının uyumu daha iyi olduğu yıllara göre daha düşük olabilir" diyor.

Fraser bunun ideal bir durum olmadığını da dile getiriyor.

Francis Crick Enstitüsü'nden Nicola Lewis ise konuyla alakalı şunları söylüyor:

"Şu anda dolaşan alt soy K virüsleri, önceki türlerden antijenik olarak biraz farklı, bu nedenle bu yılki grip aşınızı olmadıysanız gribe yakalanma ve ağır hastalanma olasılığınız daha yüksek."

Aşının en büyük faydasının, hastalığın şiddetini azaltmak olacağı; bulaşmayı tamamen durdurmayabileceği belirtiliyor.

Grip aşıları dünya çapında mevcut ancak erişim ülkelere göre değişiyor.

İngiltere'de 65 yaş üstüne, hamilelere ve belirli sağlık sorunları olanlara ücretsiz sunuluyor; diğerleri ücret karşılığında yaptırabiliyor.

Yayılmayı önlemek için ne yapılabilir?

Gribin yayılmasını engellemek de önemli bir yöntem.

Japonya ve İngiltere'deki bazı okullar, erken başlayan grip sezonu nedeniyle salgınları kontrol etmek için kapandı.

İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı grip programı sorumlusu Dr. Susanna McDonald, öksürük ve hapşırıkların mendille kapatılması ve ellerin sıcak sabunlu suyla sık sık yıkanmasının önemli olduğunu söylüyor.

Grip olanların mümkünse evde kalması öneriliyor; dışarı çıkmak zorundalarsa açık alanlarda kalmaya çalışmaları gerektiğini belirtiyor.

McDonald, "İnsanlardan uzak durun ve maske takmayı düşünürseniz, bu da hastalıkların başkalarına bulaşmasını önlemeye yardımcı olur" diye ekliyor.