ABD ve Avrupa arasındaki gerginlik artık kırılma seviyesinde. Küresel ticaret dengeleri değişirken ABD’nin yeni ekonomi politikaları dünya düzenini yeniden şekillendiriyor.

---

Şant Manukyan “İş Yatırım Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı"

05 Nisan 2025, 08:00

ABD hükümet üyelerinin kendi aralarında yaptıkları bir görüşmeye The Atlantic’in editörü Jeffrey Goldberg’ün de dahil edilmesi (ki hata olabileceği gibi bilinçli bir davet de söz konusu olabilir) bir skandal olarak değerlendirildi ve görüşmenin içeriğinden daha fazla dikkat çekti. Oysa konuşma esnasında ABD Donanması’nın Yemen operasyonlarını tartışan Başkan Yardımcısı Vance bölgenin global deniz ticaretinde payının yüzde 12 ila 15 arasında olduğunu, AB ticaretinin yüzde 40’ının kanalı kullandığını, ABD içinse oranın sadece yüzde 3 olduğunu söylüyor. Rakamların doğruluğu tartışılabilir olsa da daha hassas hesaplandığında da ana fikir değişmeyecektir. Bölge, ticari açıdan Avrupa için ABD’ye oranla çok çok daha önemli. Böyle olduğu ve söz konusu operasyonlara İngiltere dışında diğer büyük Avrupa güçleri katılmadığı için ABD öfkeleniyor ve faturanın Avrupa tarafından ödenmesini istiyor. Hatta başkan yardımcısının kullandığı kelime “beleşçilik”. 

Tarihi açıdan baktığımızda bölge, 1956 Süveyş Krizi’nde dönemin başkanı Eisenhower tarafından İngiliz ve Fransızların bölgeden uzaklaştırılmasından bu yana ABD Donanması’nın kontrolünde. Aslında dünya denizlerinde serbest ticaretin hamisi İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ABD. Dünya savaşlarının birer paylaşım ve kaynaklara erişim savaşı olduğunu gören ABD, savaş sonrası barışın tahsisi için tüm ülkeleri serbest ticaret şartı ile kaynaklara erişebilir hale getirdi. Birinci Irak Savaşı zamanında bir ülke başka bir ülkenin kaynaklarına el koyduğunda karşısında ABD ordusunu buldu. ABD bunu elbette şövalye ruhu ile yapmadı. Komünizm tehlikesi altında olan Avrupa’nın kendi arkasında sıralanması için de bu maliyeti yüklendi. Kitabımda bu konuya daha detaylı değinmiştim. 

---