Dünyanın en büyük otomobil üreticileri yazılımda nasıl geri kaldı?
Üretim odaklı bir modelden dijital bir modele geçiş, otomotiv sektörünün geleneksel şirketleri için zor ve maliyetli oluyor. Geleneksel üreticiler, Tesla ve Çinli rakiplerinin hızına yetişemiyor. Yazılım geliştirme çabaları ise yavaş ilerliyor.
Üretim odaklı bir modelden dijital bir modele geçiş, otomotiv sektörünün geleneksel şirketleri için zor ve maliyetli oluyor. Geleneksel üreticiler, Tesla ve Çinli rakiplerinin hızına yetişemiyor. Yazılım geliştirme çabaları ise yavaş ilerliyor.
On yıl önce Toyota, odağını donanımdan yapay zeka ve yazılıma kaydırmak için Google ve diğer teknoloji devlerinden onlarca uzmanı işe almaya başladığında, beklentiler son derece yüksekti. Toyota Araştırma Enstitüsü CEO’su Gill Pratt, 2016’daki Tüketici Elektroniği Fuarı’nda, “Zaman değişti ve yazılım ile veri artık Toyota’nın gelecekteki mobilite stratejisinin vazgeçilmez bileşenleri” demişti.
Sonraki yıllarda, üretim hacmine göre dünyanın en büyük otomobil üreticisi olan Toyota, vites, fren, direksiyon ve kapı kilitlerinden sürüş destek sistemlerine ve bilgi-eğlence işlevlerine kadar her şeyi kontrol edebilecek merkezi bir bilgisayar sistemi geliştirme hedefini benimsedi. Toyota, Tesla ve yeni nesil Çinli üreticiler gibi yazılım tanımlı araçlar geliştirmek için yarışan onlarca tanınmış otomobil markasından biriydi.
“Çok az üretici rekabet edebilecek konumda”
Ancak Gartner’ın, otomobil üreticilerini yazılımlarından para kazanma potansiyellerine göre karşılaştıran yıllık dijital otomotiv endeksi, geleneksel Avrupa, ABD ve Japon otomobil gruplarının hâlâ bu nispeten yeni rakiplerin oldukça gerisinde olduğunu gösteriyor. 2025 listesinde ilk beşi Tesla ve Nio, Xiaomi ve Xpeng gibi Çinli markalar domine etti. General Motors dokuzuncu sırada yer alırken, Mercedes-Benz 13. ve Toyota 21. sırada kaldı.
Intel ve Nissan’da üst düzey görevlerde bulunmuş, şu anda Nagoya Üniversitesi’nde profesör olan Tsuguo Nobe, “Yazılım odaklı bir otomotiv işletim sistemi inşa etme konusunda çok az köklü üretici, Tesla, Rivian ya da önde gelen Çinli elektrikli araç üreticileriyle rekabet edebilecek konumda” dedi.
Sektörün işleyiş şekli kökten değişecek
Sonuç olarak analistler, otomotiv sektörünün akıllı telefonlar ve kişisel bilgisayarlardaki gibi bir yöne gideceği, birkaç işletim sisteminin (örneğin iOS ve Android) yazılım alanına egemen olacağı uyarısında bulunuyor. Ayrıca bu dönüşümün, sektörün işleyiş şeklini kökten değiştirip, yazılım ve hizmet odaklı bir modele kaydıracağını belirtiyorlar. Bu model, geleneksel mekanik mühendisliğe dayalı düşük kâr marjlı sistemden oldukça farklı.
Toyota ve diğer üreticiler, otomotiv endüstrisinin otonom elektrikli araçlara geçmesiyle birlikte, yazılım ve hizmetleri yeni gelir kaynaklarına dönüştürmeyi hedefliyor. Artık sektördeki yatırımlar; üstün motorlar ve dış tasarım yerine, bataryalardan güvenlik sistemlerine ve nihayetinde otonom sürüş işlevlerine kadar her şeyi kontrol edecek bilgisayar sistemlerine yönelmiş durumda. Ancak Tokyo’nun kenar mahallesinde karanlık bir salonda bir araya gelen çalışanlar, analistler ve gazeteciler Toyota’nın yıllar süren çabalarının sonuçlarını gördüğünde tepkiler sönük kaldı.