Dünyanın en zengin insanı Elon Musk’ın servetinin ana kaynağı elektrikli otomobil üreticisi Tesla. Şirketin satışları başka yerlerde düşerken karlı kalmak için Çin’e güveniyor. Ancak bu onun Hükümet Verimliliği Departmanı’ndaki (DOGE) rolüyle büyük bir çatışma.

Milyarder Elon Musk ve genç DOGE destekçileri bu hafta federal harcamaları kısmak için hassas devlet veri tabanlarını ve ödeme sistemlerini didik didik ederek alarm zillerini çaldırdı. Bu bir sorun çünkü kendisi seçilmiş bir yetkili değil, yaptığı hamlelerin çoğu (anayasaya aykırı olması bir yana) tamamen yasadışı olabilir ve DOGE gücünü doğrudan şirketlerine fayda sağlamak için kullanabilecek bir konumda. Ama hepsi bu kadar değil. Servetinin en büyük kaynağı olan Tesla'nın karlılığı Amerika'nın en büyük düşmanlarından birine bağlı: Çin.

Musk için Çin’in önemi eskisinden daha büyük

Tesla ve Musk, Çin'in Komünist Parti liderleriyle samimi bir ilişkiye sahip ve Çinli olmayan diğer tüm otomobil üreticileri için bir gereklilik olan yerel bir ortak olmadan fabrikasına sahip olma ve işletme izni aldı. ABD ve Avrupa'daki satışlar düşerken Çin, Tesla için geçen yıl büyüyen tek pazar oldu. Kritik olarak, Tesla'nın mali talihini tersine çeviren beş yıl önce Şangay Gigafactory'nin açılmasıydı. Fabrikanın ilk faaliyet yılı olan 2020'den bu yana şirket sürekli olarak kâr elde etti. Satış görünümünün belirsiz olduğu Çin'in Tesla ve Musk'ın kişisel serveti için önemi eskisinden daha da büyük.

Bu da Musk'ın, Trump'ın politikalarının kendi öncelikleriyle çelişmesi halinde kendisine baskı yapabilecek Çinli yetkilileri memnun etme ihtiyacını artırıyor. Ya da kısa bir süre Musk'ın DOGE ekürisi olan Vivek Ramaswamy'nin 2023'teki podcast'inde söylediği gibi: Milyarder Şi Cinping ihtiyaç anında aradığında bir sirk maymunu gibi zıplayacak.

Eski Başkan Joe Biden'ı sık sık ve agresif bir şekilde eleştiren Musk, sosyal medya platformu X'te Çin'in liderlerine yönelik yorumlar söz konusu olduğunda bu kadar net bir tavır sergilemiyor. Forbes'un kısa süre önce bildirdiğine göre Musk'ın Çin liderlerine kur yapması on yıl öncesine dayanıyor. 2015'teki ziyaretinde ÇKP liderlerine Tesla'nın orada bir fabrika açmasını teklif etmişti. Musk, devlete bağlı bankalardan en az 1,4 milyar dolar kredi alan devasa Şanghay fabrikasının onay sürecinde, o dönemde Şanghay'ı yöneten Komünist Parti yetkilisi Li Qiang ile yakın çalıştı. Şimdi Li, 2023'ten bu yana başbakan olarak görev yapan Şi'nin ardından Çin'in 2 numaralı ismi.

Geçen ay başkan yardımcısıyla görüştü

Geçen ay Trump'ın göreve başlamasından bir gün önce, Çin Başkan Yardımcısı Han Zheng, Musk ile bir toplantı için Washington'daydı ve devlet tarafından işletilen Xinhua Haber Ajansı'na göre Tesla ve diğer ABD şirketlerini uluslar arasındaki “daha yakın ekonomik ve ticari bağlara yeni ve daha büyük katkılarda bulunmaya” teşvik etti. 

Apple gibi diğer büyük ABD şirketlerinin de Çin ile yakın bağları var. Ancak Tesla'nınki farklı bir düzeyde. Tesla, Toyota, General Motors ve diğer otomobil üreticilerine uygulanan ortak girişim zorunluluğundan muaf olarak fabrikasının tamamına sahip olmak için yaptığı özel anlaşmanın yanı sıra, Şangay Gigafactory'yi bir para makinesi haline getiren daha ucuz Çin işçiliği, parçaları ve malzemeleri ile lojistik maliyetlerinden de faydalanıyor.