Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, İsrail'in Somaliland'ı tanıması sonrası Türkiye'yi ziyaret edecek

Kaynak, AFP/Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Şeyh Mahmud ve Recep Tayyip Erdoğan'ın 15 Eylül'de Doha'da biraraya gelmişti.

• • Yazan, BBC News Türkçe
  • Bildirdiği yer, Ankara

• 30 Aralık 2025, 06:05 +03

  Güncelleme 3 saat önce

• Okuma süresi: 4 dk

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, İsrail'in Somaliland'i tanıma kararı almasından dört gün sonra bugün İstanbul'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya gelecek.

Somali'nin toprak bütünlüğü ve egemenliği konusunda önemli mesajların verilmesinin beklendiği görüşmede, enerji alanındaki işbirliğini daha da derinleştirecek adımların atılması bekleniyor.

Türkiye'nin Somali karasularında hidrokarbon sondaj çalışmasına 2026'da başlayacağı kaydediliyor.

İletişim Başkanlığı'ndan dün akşam yapılan açıklamada, Somali Cumhurbaşkanı'nın Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daveti üzerine Türkiye'ye geleceği kaydedildi.

İki liderin Türkiye ile Somali arasındaki ilişkileri tüm boyutlarıyla gözden geçirecekleri ve işbirliğinin daha da derinleştirilmesi için atılabilecek adımları değerlendireceklerinin belirtildiği açıklamada, "Yapılacak görüşmelerde ayrıca, Somali'nin terörle mücadelesindeki son durum, Somali Federal Hükümeti'nin ulusal birliği sağlama yönünde attığı adımlar ve bölgesel gelişmeler de ele alınacaktır" ifadelerine yer verildi.

Şeyh Mahmud-Erdoğan görüşmesi, İsrail'in, Somali'den 1991'de ayrılan ancak hiçbir ülkenin şu ana kadar tanımadığı Somaliland'i 26 Aralık günü bağımsız bir devlet olarak tanımasından sadece dört gün sonra gerçekleşmesi nedeniyle önem kazanıyor.

• Somali, Türkiye için neden stratejik önemde bir ülke?

Kaynak, AFP via Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, İsrail'in tanıma kararı, Somaliland'da sevinç gösterileriyle karşılandı.

İsrail'in attığı adıma Somali'nin yanı sıra aralarında Türkiye'nin de olduğu birçok ülke tepki göstermiş, tanıma kararının uluslararası hukuku ihlali anlamına geldiği ve kabul edilemez olduğu kaydedilmişti.

İsrail'in bu kararının Somali'yi olduğu kadar 2011'den bu yana Afrika'nın bu en yoksul ülkesine büyük yardımlar ve yatırımlar yapan Türkiye'yi de hedef aldığı, Ankara-Tel Aviv arasındaki gerilimin yeni bir boyutunu oluşturduğu değerlendirmeleri de yapılmıştı.

Şeyh Mahmud-Erdoğan görüşmesinin de ağırlıklı olarak bu konuya odaklanması, liderlerin Somali'nin toprak bütünlüğünün korunması açısından Ankara-Mogadişu işbirliğinin nasıl şekillenmesi gerektiğini ele almaları bekleniyor.

Erdoğan'ın dün telefonla görüştüğü Kuveyt Veliaht Prensi Şeyh Sabah Halid el-Hamad el-Sabah'a "İsrail'in bölgeyi istikrarsızlaştırma" çabası kapsamında Somaliland'a tanıma kararı aldığını kaydetmesi ve Somali'nin toprak bütünlüğünün desteklenmesi gerektiğini ifade etmesi, Ankara'nın bundan sonraki süreçte hem bölge hem de uluslararası düzeyde bu konuyu gündeminde tutacağı mesajını vermesi açısından önemli.

• Türkiye ve Somali arasında imzalanan güvenlik anlaşması neden tartışma yarattı?

Kaynak, Anadolu via Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Türkiye, Somali'yle yoğun bir askeri işbirliği programı yürütüyor.

Türkiye-Somali askeri işbirliği

Somali lideri ile yapılacak görüşmelerde Erdoğan'ın "Somali'nin yalnız olmadığı" mesajını vermesi ve Türkiye'nin 2011'den bu yana sürdürdüğü siyasi, ekonomik ve güvenlik desteğinin devam edeceğini kayda geçirmesi öngörülüyor.

İki ülke arasındaki askeri işbirliği anlaşması kapsamında Türkiye'nin Mogadişu'da terörle mücadele ve diğer askeri kabiliyetlerin geliştirilmesi amacıyla eğitim sağladığı bir üssü bulunuyor.

2024'te imzalanan yeni bir anlaşma, Türk deniz kuvvetlerinin Somali kıyılarını 10 yıl boyunca korumasını içeriyor. Somali topraklarında uzay çalışmalarının yapılmasına olanak sağlayacak bilimsel bir tesis kurulması da taraflar arasında ele alınan işbirliği başlıkları arasında.

İsrail'in Somaliland "İbrahim Anlaşmalarına" katılımı karşılığında tarım, sağlık, teknoloji ve ekonomi alanlarında işbirliği yapacağı resmi kurumlar tarafından açıklandı. Ancak İsrail'in ilgisinin daha çok stratejik boyutta olduğu, Kızıldeniz'e giriş noktasında ve tam Yemen'in karşısından yer alan Somaliland ile ilerde askeri ve güvenlik işbirliği arayışında olabileceği kaydediliyor.

Böyle bir adımın atılmasının Türkiye ile İsrail arasındaki gerilimin Afrika Boynuzu'na taşınması sonucunu doğurabileceği yapılan değerlendirmeler arasında.

Somali-Etiyopya barış süreci

Erdoğan-Şeyh Mahmud görüşmesinde İsrail'in Somaliland kararının bölgesel etkilerinin ayrıntılı olarak ele alınması, özellikle Somali ile Etiyopya arasında Ankara'nın girişimiyle olgunlaştırılan barış sürecinin etkilenmemesi konusunun değerlendirilmesi bekleniyor.

Etiyopya ile Somali arasındaki ilişkiler, Etiyopya'nın 2024'te Somaliland ile kritik bir mutabakat muhtırası imzalamalarının ardından sıcak çatışma eşiğine gelmişti. Mutabakat muhtırası, Somaliland'in Berbera deniz limanının sivil ve askeri amaçlarla kullanımı karşılığında Etiyopya'nın bu ülkeyi tanımasını içeriyor.

Uluslararası girişimler ve Ankara'nın arabuluculuğu sonucunda taraflar arasında görüşmeler sonuca ulaşmış ve gerilim azalmıştı.

Ancak İsrail'in bu hamlesinin Afrika Boynuzu'nda dengeleri değiştirmesi ve birçok aktörün pozisyonunu yeniden gözden geçirmesi sonucunu doğuracağı değerlendirmesi yapılıyor.

İsrail'in Somaliland hamlesinin daha kapsamlı bölgesel bir planın ilk ayağı olabileceği, bu nedenle Etiyopya'nın alacağı pozisyonunun büyük önem taşıdığı kaydediliyor.

Sürecin Şeyh Mahmud-Erdoğan görüşmesinde ele alınması bekleniyor.

• Somali-Etiyopya görüşmeleri: Türkiye nasıl arabulucu oldu, sorun çözülebilir mi?

Kaynak, Anadolu via Getty Images

Fotoğraf altı yazısı, Oruç Reis sismik araştırma gemisi Mogadişu limanında.

Asıl işbirliği enerji alanında

Bugünkü görüşmelerde öne çıkacak somut gelişmenin ise enerji alanında olması bekleniyor. Cumhurbaşkanlarının görüşmesinden bir gün önce Ankara'da bir araya gelen iki ülke enerji bakanının gündeminde bu işbirliğinin derinleştirilmesi konusu vardı.

Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar ile Somali Petrol ve Maden Kaynakları Bakanı Dahir Shire Mohamed ile Ankara'da yapılan temaslarda, Türkiye'nin Somali'nin kara ve deniz sahalarında yürüttüğü hidrokarbon arama programının mevcut durumunun ve gelecek döneme ilişkin operasyonel planlamalarının ele alındığı açıklandı.

Enerji Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, iki ülkenin enerji işbirliği alanında yeni bir dönemi başlatma aşamasında olduğu da kaydedildi.

İki ülke arasındaki anlaşma uyarınca, Türkiye'nin Oruç Reis araştırma gemisi Türkiye Petrolleri'ne tahsis edilmiş toplam 15.000 kilometrelik üç bölgede üç boyutlu sismik çalışma yürüttü. 2025'in ortasında çalışmasını tamamlayan Oruç Reis'in elde ettiği bulgular üzerinde Türk ve Somalili uzmanlar teknik çalışmalar yürüttüler.

Bugün Ankara'da yapılacak görüşmelerde elde edilen bulgular ışığında Somali sularında sondaj çalışmasının başlamasına ilişkin ilk resmi açıklamanın yapılması bekleniyor.

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) çatısı altında kurulan Milli İstihbarat Akademisi'nin bu sene çıkardığı bir rapora göre, Somali'nin 30 milyar varile yakın petrol rezervi ve 5,5 trilyon metreküplük (TCM) kanıtlanmamış doğal gaz kapasitesi bulunuyor.

Türkiye'nin deniz kaynaklarının yanı sıra Somali'nin karada bulunan rezervlerine de yatırım yapmak istediği biliniyor.