İsrail ve Hamas arasında yapılan ateşkes anlaşması, savaşı sona erdirmeye yönelik atılan ilk geçici adım. Bölge bir nebze rahatlamış olsa da anlaşmanın bozulacağına dair endişeler de devam ediyor.

---

20 Ocak 2025, 11:34 Güncelleme: 21 Ocak 2025, 10:06

Geçen hafta ilan edilen Gazze ateşkesi on binlerce kişinin ölümüne, çok daha fazlasının evsiz kalmasına ve İsrail'in Orta Doğu'daki düşmanlarının sarsılmasına neden olan 15 aylık bir çatışmanın geçici olarak sona erdiğini gösteriyor. Ancak bu henüz kesin bir çözüm olmaktan uzak. Anlaşma, Hamas'ı bazı taahhütlerini yerine getirmemekle suçlayan İsrail'de kısa sürede sorun yarattı ve aşırı sağcı partiler anlaşmayı bozmanın yollarını arıyor. Anlaşmanın ne kadar tehlikeyle karşı karşıya olduğu belli değil. Ateşkesin bu noktaya kadar gelmesi Trump etkisinin sonucu olarak görülüyor. ABD'nin yeni başkanı daha göreve gelmeden küresel siyaseti sarstı. Giden Başkan Joe Biden da altı aydan uzun bir süre önce ana hatlarını çizdiği bir anlaşmanın hayata geçirilmesine yardımcı olduğu için övgü alabilir.

O süreçte birçok kriz yaşandı. Hamas’ın üst düzey liderleri öldürüldü, Lübnan’daki müttefik grup Hizbullah’ın beli kırıldı ve hamisi İran’ın boynu büküldü, Tahran'ın bir başka müttefiki olan Suriye'deki Beşar Esad rejimi çöktü. Tüm bunlar 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldıran Hamas'ı, İsrail’e karşı yalnız bıraktı. Bölgesel düzeni değiştirme çabası işe yaradı ama planladığı gibi olmadı. Bunun yerine İsrail daha güçlü çıktı ancak ölümcül savaş ülkenin uluslararası arenada dışlanmasını derinleştirdi, ekonomisini hırpaladı ve yüzlerce askerini öldürdü ve Hamas'ı yenme vaadini tam olarak elde edemedi. 

Anlaşmanın Hamas'ın saldırıda kaçırdığı yaklaşık üç düzine rehineyi geri getirmesi beklenirken, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun uzun süredir dile getirdiği örgütün Gazze'deki hakimiyetini yıkma hedefinin gerisinde kalıyor ve bölgede Hamas'ın yerini neyin alacağı sorusuna yanıt vermiyor. Anlaşma uyarınca İsrail, askerlerini nüfusun yoğun olduğu bölgelerden çekmeyi ve günde yüzlerce kamyon ihtiyaç duyulan yardımın girişine izin vermeyi kabul ediyor. Ancak hala İsrail hükümetinin onayına ihtiyaç duyan anlaşma, ilk aşama sona erdiğinde altı hafta içinde çökebilir. Bu da geride daha fazla rehine ve çoğunlukla evsiz ve kışa dayanmaya çalışan 2 milyon Gazzeli kalmasına neden olabilir.

“Savaşı sona erdirmeyecek”

Eski bir Dışişleri Bakanlığı Orta Doğu yetkilisi olan ve şu anda Carnegie Endowment for International Peace'de kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Aaron David Miller, “Bu anlaşma Gazze'deki savaşı sona erdirmeyecek ya da tüm rehineleri serbest bırakmayacak” ifadelerini kullandı. “Bu sınırlı bir anlaşma” diyen Miller, “Uluslararası yardımın Gazze'ye akıtılmasından ziyade artırılabileceği öngörülebilir ve istikrarlı bir ortam yaratmaya başlayacak” diye ekledi.