Mütevazı bir jeolog olan Ted Pagano ve Michigan Üniversitesi’nden bir ordinaryüs profesör William Harrison, Michigan’daki potasyum ana damarını nasıl yeniden keşfetti, küresel bir gübre şirketini nasıl alt etti ve Sam Amca’dan 1,3 milyar dolar koparmayı nasıl başardı?

---

Chris Helman

06 Ağustos 2025, 08:00

Fotoğraf: Jamel Toppin

Evreka anı 2012’de, Western Michigan Üniversitesi’nden ordinaryüs profesör William Harrison’ın o zamanlar 35 yaşında, serbest çalışan bir jeolog olan Ted Pagano’yu Kalamazoo’daki 2 bin 500 metre kare genişliğindeki jeolojik deposuna davet etmesiyle yaşandı. Kaya meraklısı için bir cennet olan bu deponun ağır hizmet tipi raflarında eyaletin dört bir yanından gelen minerallerle dolu kasalar yer alıyor. Ancak Pagano orada belirli bir şeyi görmek için bulunuyordu: 2008’de NYSE’de işlem görmeye başlayan ve büyük bir potasyum uzmanı olan (2024 satışları 11,1 milyar dolar) Mosaic Company’nin bağışladığı 80 kaya çekirdeği paletini.

Yaklaşık 1 metre uzunluğunda ve 10 santimetre çapında standartlaştırılmış kaya silindirleri olan bu çekirdekler, 1980’lerin başlarında Michigan’ın merkezinde Osceola ve Mecosta ilçelerinin 2 bin 500 metre altındaki derinliklere, milyonlarca yıl önce buharlaşmış bir okyanus tarafından biriktirilmiş mineral açısından zengin bir kaya tabakasına kadar delinmiş yaklaşık 75 kuyudan elde edildi. Kuyulardaki mineraller arasında çiftçilerin gübre olarak değer verdiği tuz (sodyum klorür) ve potasyum (çoğunlukla potasyum oksit) bulunuyordu. ABD’de bu kritik mineralden yılda 5,3 milyon ton kullanıyor, büyük bölümü Kanada’dan olmak üzere yüzde 95’ini ithal ediyor.

---