Markette dolaşırken gıda ambalajlarının ne kadar iştah açıcı ve farklı renklerden oluştuğunu fark ettiniz mi? Tüm bu özelliklerin birbiriyle uyumlu olacak bir şekilde tasarlanması tüketicinin o ürüne karşı olumlu yönde düşünmesini sağlamaktadır. Özellikle çocukların severek tükettiği gıdalar en dikkat çekici renklerde ambalaj tasarımına sahipken yetişkinlerin tükettiği gıdalar ise daha minimal tasarımlara sahip olabilmektedir.

Gıda ambalajları tüketiciye içerisindeki gıda ve hitap ettiği tüketici hakkında bilgi verir. Peki ambalaj tasarımı derken aslında neyi kastetmiş oluyoruz? Gelin hep beraber bu konuya açıklık getirelim.

Ambalajın Tarihçesi

İnsanların yiyecek ve içeceklerini ambalajlama gereksinimi M.Ö. 8000 yılında yolculuk esnasında dış faktörlerden koruma isteği ile ortaya çıkmıştır. O zamanlarda ambalaj olarak meyve kabukları, ağaçların gövdeleri ve yaprakları, çömlek ve deniz kabukları kullanılmıştır. Zamanla bu ambalaj materyalleri teknolojinin gelişimiyle birlikte değişmiş ve en büyük değişimini sanayi devrimi ile gerçekleştirmiştir. Bu sayede gıda ambalajlarının kısa sürede ve çok sayıda üretimi gerçekleştirilmiştir. Günümüzde ise gıda ambalajları; ambalaj üretim firmaları, pazarlama uzmanları ve tasarımcılar gibi farklı uzmanların birlikte çalışması sonucu üretilebilmektedir.

Peki günümüzde ambalaj tanımı nedir, hangi materyaller ambalaj olarak kullanılır ve hangi fonksiyonları taşımaktadır?

Türk Gıda Kodeksi’ nin tanımına göre ambalaj, “Gıda maddelerini dış etkenlerden koruyan ve içine konan gıda maddesini bir arada tutarak taşıma, depolama, dağıtım, tanıtım ve reklam gibi pazarlama işlemlerini kolaylaştıran veya gıda maddeleri ile temasta bulunmak üzere üretilen plastik, cam, seramik, kâğıt, metal, ahşap ve/veya bunların karışımından elde edilen materyalleri, ambalaj veya kabın kendisini ifade eder” şeklindedir.

Ambalaj Çeşitleri

Ambalaj çeşitleri genel olarak kullanıldığı malzemeye göre sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma; cam, metal, plastik, ahşap, kâğıt ve karton olarak yapılmaktadır. Malzemelerin genel kullanımı; cam malzemeler şişe ve kavanoz yapımında, metal malzemeler teneke yapımında, plastik malzemeler esnek ve sert ambalaj yapımında, kâğıt ve karton malzemeler kutu ve mukavva yapımında, ahşap malzemeler ise kasa ve sandık yapımında kullanılmaktadır. Birden fazla malzemenin birlikte kullanıldığı ambalaj malzemeleri ise kompozit malzeme olarak sınıflandırılır.

Gıda Gruplarına Göre Ambalaj Tasarımında Renk

Renk; ışığın nesnelere çarptıktan sonra yansıyarak gözümüzde oluşturduğu algıdır. Renklerin insan psikolojisinde oluşturduğu etki ambalaj tasarımında oldukça önemlidir. Tasarım uzmanları tarafından yapılan bir araştırmaya göre, tüketiciler bir gıda ürünü satın alırken % 65-75 oranında ambalaj tasarımından etkilenmektedir. Bu durum renklerin insan psikolojindeki etkilerinin ne kadar çarpıcı olduğunu göstermektedir. Bunun nedenini bulmak için renklerin psikolojideki etkisi incelenmiştir.