Bilinçli ya da bilinçsiz olarak vücudumuzun belli alanlarında temas sonucu gıdıklanma hissi oluşabilir. Hatta birisini gıdıkladığımız zaman hemen gülmeye başlar ve kahkahalar bile atabilir. Peki bu durum komik olduğu için mi yoksa eğlendiğimiz için mi güleriz? Öte yandan neden kendi kendimizi gıdıklayamayız, hiç düşündünüz mü?

Gıdıklanma Esnasında Beynin Hipotalamus Kısmının Uyarılması

Gıdıklanma hissi bugüne kadar Charles Darwin, Platon, Galileo gibi birçok düşünür ve bilim insanı tarafından ele alınmış, araştırma konusu olmuş ama bugün bile kesin ve net yanıtı ortaya konulamamıştır. Gıdıklandığımız zaman vücudumuzda bulunan derimizin altındaki küçük sinir uçları uyarılır ve böylece beynimize sinyaller gönderilmesini sağlanır. Oluşan bu sinyaller sonucunda ürperti ya da dürtülme şeklinde tepkiler veririz ve gıdıklanma hissi bu şekilde ortaya çıkar. Bilim insanları bu konu ile ilgili çeşitli araştırmalar yapmışlar ve buna göre gıdıklanma esnasında beynin hipotalamus kısmının uyarıldığını ve içgüdüsel bir tepki verildiğini gözlemlemişlerdir. Hipotalamus beynimizin "savaş ya da kaç tepkilerinden" sorumlu olan bölgesidir. Bu nedenle gıdıklandığımız esnada vereceğimiz tepkiler değişebiliyor. Buna örnek olarak insanın bir yakını veya tanıdığı tarafından gıdıklanması ile tanımadığı bir kişi tarafından gıdıklanması sonucu vereceği tepkiler farklı olabilir. Mesela her gıdıklandığımızda gülmememiz bunun sebebi olarak örnek gösterilebilir. Diğer yandan güven duygusu da bu olayın sonucunu etkileyebilmektedir.

İki Çeşit Gıdıklanma Vardır

Peki neden biz kendimizi gıdıklayamayız ya da bundan neden etkilenmeyiz? Bilim insanları bu konuda yaptığı araştırmaya göre iki çeşit gıdıklanma vardır: knismesis ve gargalesis. Eğer bir tüy ile gıdıklanmış veya dürtülmüş gibi hafif bir gıdıklanma hissedersek bunun adı knismesis, fakat fiziksel olarak daha şiddetli bir şekilde birisi tarafından gıdıklanırsak bunun adı gargalesis olarak isimlendirilmiştir. Bununla ilgili olarak 1897 yılında iki psikolog tarafından yapılan bir araştırmada bu iki çeşit gıdıklanma biçimi arasındaki farkın ne olduğu ele alınmıştır. Bu çalışmaya göre gargalesis,  kendimize yapamayacağımız türden bir gıdıklamadır ancak knismesis yalnızca kendimize yapabileceğimiz bir çeşit gıdıklanma olarak açıklanmıştır. Kendimizi gıdıklayamayız çünkü sinyallerin kendimizden geldiğini beynimiz bildiği için onu kolaylıkla ayırt edebiliriz. Bu yüzden kendimizi şaşırtamayız ve beyin bunun önceden farkında olur.

Çocuk ve Anne Arasındaki İlk Sosyal Bağın Oluşması

Araştırmacıların bir kısmına göre ise gıdıklanma hissi çocuk ve anne arasındaki ilk sosyal bağın oluşmasına yardım eder. Yani annenin bebeğini gıdıklayarak onu sevmesi ve onunla oyun oynaması çocuğun bunu tehlikesiz görmesini ve annesine karşı güven duymasını sağlar. Bundan ortaya çıkan bir başka fikir ise gülmenin çocuklukta öğrenilen bir tepki olduğudur. Küçük çocuklar zaten güldükleri eğlenceli bir ortamda gıdıklanırsa zamanla gıdıklanmayı kahkahayla ilişkilendirebilirler. Böylece gıdıklandıkları zaman gülmeye başlarlar ve korkmazlar. Kısacası gıdıklanma hissi insan zihninin muhteşem özelliği gereği beynin dış tehditlere karşı gösterdiği her türlü tepki olarak düşünülmüş ve beyin-vücut ortak tepkisi olarak psikolojik bir olay olduğu kanısına varılmıştır. 

Kaynakça

1. Selden, S. T. (2004). Tickle. Journal of the American Academy of Dermatology, 50(1), 93-97. doi:https://doi.org/10.1016/S0190-9622(03)02737-3Selden, S. T. (2004). Tickle. Journal of the American Academy of Dermatology, 50(1), 93-97. doi:https://doi.org/10.1016/S0190-9622(03)02737-3

2. Boehme, R., & Olausson, H. (2022). Differentiating self-touch from social touch. Current Opinion in Behavioral Sciences, 43, 27-33. doi:https://doi.org/10.1016/j.cobeha.2021.06.012

3. https://www.vox.com/2015/3/6/8158211/why-are-we-ticklish

4. https://www.makaleler.com/neden-gidiklaniriz