Küçüklüğümüzden beri gökyüzünde görüp uçuşlarını takip ettiğimiz göçmen kuşların dikkat çeken bir özelliği açık renkli tüylerinin olmasıdır. Göçmen kuşlar, göçleri sırasında yaptıkları zorlu ve uzun yolculuklara karşı daha dayanıklı olmak için bazı adaptasyonlara sahiplerdir. Yapılan çalışmalara göre göçmen kuşların uçuş irtifaları gündüz saatlerinde geceye kıyasla daha yüksektir. Kuşların yüksek irtifada uçarken yoğun bir şekilde maruz kalacakları gün ışığından kaynaklanan sıcaklık artışını bir şekilde dengelemeleri gerekiyor. Termoregülasyonun etkin olabilmesi ve göçmen kuşların aşırı ısınmayı önlemesi için daha açık renkte ve daha yansıtıcı tüylere sahip olmaları gerekir. Aralık ayının başında yayınlanan ve kuşların yayılımını inceleyen bir çalışmaya göre göçmen türlerin tüylerinin gerçekten daha açık renkli olduğunu gözlemlemişler.

RENKLER NEDEN ÖNEMLİDİR?

Kuşların sahip olduğu renkler onlar için kamuflajdan çift seçimine kadar hayatlarıyla ilgili birçok konuda etkili olan bir özelliktir. Bu konularda kuşları şanslı kılan renkler sadece dikkat çekici ve parlak renkler değildir. Örneğin, soğuk iklimlere sahip bölgelerde yuva yapan kuşların yumurtaları genelde koyu renkte olur. Bu şekilde ısıyı daha çok tutarlar.

Rengin, kuş türlerinin neredeyse yarısından fazlasını ilgilendiren göç etme olayıyla olan bağlantısı hakkında az çalışma vardır. İri çulluk kuşu ve büyük kamışçın kuşu hakkında yapılan son iki çalışma, bu kuşların göçleri sırasında gün içinde geceye göre daha yüksek irtifada uçtuklarını göstermektedir. Almanya’daki Max Planck Ornitoloji (Kuş Bilimi) Enstitüsündeki bilim insanı Kaspar Delhey ve ekibi tarafından yayınlanan çalışma, 10.000’den fazla kuş türüne ait yaklaşık 20.000 bilimsel görselin analizini içermektedir. Her bir kuş türüne ait tüylerin ne kadar açık renkte olduğuyla göç ederken uçtuğu mesafe arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için bu görsellerden yola çıkarak bir sıralama yapılmıştır. Elde edilen sıralamaya göre göç edilen bölge ne kadar uzaksa kuşların tüyleri de o kadar açık renge sahiptir. Bu mesafe ve tüy rengindeki açıklık ilişkisi kuşun büyüklüğünden, yaşadığı yerden ya da bölgenin ikliminden bağımsız olmaktadır. Yaşadıkları yerden en uzak bölgelere göçen kuşların tüy rengi göç etmeyen kuşlara göre yaklaşık %4 daha açıktır. Bu değer düşük gibi görünse de çok farklı özelliklere sahip birçok kuş türünün ortaya konulan mesafe-tüy rengi açıklığı ilişkisine sahip olması ilgi çekmektedir.

Bu çalışma, 2015 yılında başka bir grubun yaptığı çalışmayı destekler niteliktedir. Wisconsin-Milwaukee Üniversitesinde yürütülen bu çalışmada, daha açık tüy renginin göç edilen yeni bölgelerde çift seçerken veya yerleşecekleri bölgeler için yarışırken avantaj sağlayabileceği yorumlanmıştır. Bu alandaki çalışmaları daha ileri taşımak için ve gelecekte “göçmen kuş fenotipi” tanımlayabilmek için kuş tüy renginin vücut büyüklüğü ve gaga boyutuyla ilişkisini anlamaya çalışan yeni araştırmalar yapılabilir.