İnternetin en popüler ürünü Google için büyük değişiklikler yapılıyor. Yapay zeka yarışıyla rekabet edebilecek değişikliklerle Google ve web asla eskisi gibi olmayabilir.

2021 yılında bir gün, Google'ın web arama ekibi o zamanlar yeni olan bir öneriyi yönetime sundu: Arama motorunun bilindik bağlantı listesini sunması yerine, arama sonuçları sayfasında ziyaretçileri bir sohbet robotunun karşılaması ve soruları doğrudan yanıtlamayı teklif etmesi. Bu çok da şaşırtıcı bir fikir değildi. CEO Sundar Pichai yıllardır Google'ın ana şirketi Alphabet’i yapay zeka etrafında yeniden tasarlamaktan bahsediyordu ve kuruluş dünyanın en sofistike yapay zeka laboratuvarlarından ikisi olan DeepMind ve Google Brain'i yönetiyordu.

Yine de bu görüşmeler hakkında doğrudan bilgi sahibi olan eski bir çalışana göre ekip yönetimi öneriye karşı çıktı. Google çalışanları arama motorunun temel tasarımını değiştirmeyi nadiren öneriyorlardı. Ekip liderleri, umut verici olsa da en son yapay zekanın yeterince doğru olmadığından endişeleniyordu. Sistem mükemmel çalışsa bile, kullanıcıların sorularını yapay zeka ile yanıtlamak, Google'ın organik bağlantıları sağlıklı bir dozda hedeflenmiş reklamlarla birlikte listeleme işini alt üst etme riski taşıyordu. Bu fikir en azından şimdilik öldü.

Yirmi yılı aşkın bir süredir web’e hükmediyor

Yirmi yılı aşkın bir süredir Google’ın arama motoru web'e hükmediyor. Dijital pazarlama şirketi Semrush’a öre şu anda her saniye yaklaşık 200 bin sorguyu işleyen Google, milyarlarca insan için internete açılan birincil kapı olarak hizmet veriyor. Tüm web trafiği yönlendirmelerinin yaklaşık üçte ikisi arama motorundan geliyor. Arama motoru aynı zamanda Google'ın kalbinin attığı yer ve 2024 yılında 198 milyar dolardan fazla gelir elde ederek Alphabet'in yıllık satışlarının neredeyse yüzde 60'ını oluşturdu.

Tüm bu sistem hala çalışmaya devam ediyo  ancak son yıllarda internete girenler çeşitli hoşnutsuzluklar dile getirmeye başladı. Kullanıcılar Google sonuçlarının giderek daha fazla reklam ve kendine hizmet eden özelliklerle doldurulduğundan şikayet ediyor. Web üzerindeki gücü, internetin önemli bir kısmının öncelikle insan tüketimi için değil, Google'ın kendisi tasarlandığı anlamına da geliyor. Kötü araştırılmış yazılar ya da bir araya getirilmiş ürün incelemeleri içeren gereksiz siteler, sonuçlarda önemli bir yer kaplayarak kullanıcıları hayal kırıklığına uğratıyor ve arama motoru optimizasyonu konusunda daha az bilgili olan daha faydalı web sitelerinden reklam geliri kapıyor. 

ChatGPT getirdiği değişim

2022'de OpenAI yeni bir şey tanıttı. ChatGPT, Google'ın reddettiği 2021’deki planl kayda değer bir benzerlik taşıyordu. Google'ın orijinal versiyonu gibi, OpenAI'ın sohbet robotu da metin girmek için basit bir alan sağlıyordu ve başka pek bir şey sunmuyordu. Ortaya çıkardığı sonuçlar, gerçek cevapların üzerinde reklamlar göstermiyor ya da birden fazla otomatik oynatılan videonun salata yapma adımlarına konsantre olmayı zorlaştırdığı yemek tarifi sitelerine bağlantılar sunmuyordu. Verdiği yanıtlar her zaman doğru olmasa da, bu yenilik sayesinde kullanıcılar OpenAI'a, arama dünyasının uzun soluklu liderine göstermedikleri bir nezaket gösterdiler.

ChatGPT'nin yükselişinde gerçekten can sıkıcı olan şeylerden biri, Google'ın kendi buluşları üzerine inşa edilmiş olmasıydı. OpenAI'ın sohbet robotu, Google'ın 2017 yılında yayınladığı ve artık efsaneleşmiş bir araştırma makalesinde detaylandırdığı bir yapay zeka mimarisini kullanıyor. Transformatör olarak bilinen ve yapay zeka modellerinin analiz ettikleri en önemli bilgi parçalarına odaklanmalarına yardımcı olan bir sistem olan bu buluş herkesin kullanımına açıktı. 

ChatGPT'nin yayınlandığı sıralarda, bu ataleti aşmak Elizabeth Reid'in işi haline geldi. Deneyimli bir Google çalışanı olan Reid, arama ekibine 2021 yılında katıldı ve Mart 2024'te birimin başına geçti. O zamandan bu yana, Google'ın temel ürününde yıllardır yapılan en büyük değişikliklerden bazılarını, özellikle de arama sonuçları sayfasındaki en önemli alanı yapay zeka tarafından oluşturulan yanıtlara devreden AI Overviews’u başlattı. Mart ayında şirket, ana sayfasında dört yıl önce reddettiğine benzer sohbet tabanlı bir arama deneyimi sunan özel bir sekme olan AI Mode ile denemelere başlayacağını söyledi. Reid, yaklaşımını tam bir revizyondan ziyade sürekli bir evrim olarak nitelendiriyor. 

Yapay zeka denemesi trafikleri düşürdü

Bu arada, çok sayıda bağımsız web yayıncısı trafiklerinin düştüğünü söylüyor. AI Overviews'un, kullanıcıların daha önce kaynak web sitelerine tıklayarak elde edebilecekleri bilgileri doğrudan Google'ın kendi sonuç sayfalarında sunması nedeniyle özel bir zorluk oluşturduğunu söylüyorlar. Şubat ayında online eğitim şirketi Chegg arama özelliğinin Chegg'in kendi içeriğini aşırdığını söyleyerek Alphabet'e dava açtı.

Yapay zekanın Google üzerindeki etkisi yeni yeni ortaya çıkmaya başladı. Arama motoru şimdiye kadar geliştirilmiş en kârlı teknolojilerden biri ve ChatGPT'nin ilk çıkışından iki yıldan fazla bir süre sonra, bazı analistler gelecek yıllarda daha yavaş arama geliri artışı beklese de, bunun değiştiğine dair çok az kanıt var. Şirket geçen yıl 200 milyar dolardan fazla brüt kâr elde etti.

Yine de Google hızla harekete geçiyor. Eski bir Google çalışanına göre, OpenAI ChatGPT'yi yayınladıktan kısa bir süre sonra Google, arama mühendisliği ekibinin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan 1.000'den fazla mühendisini üretken yapay zeka çalışmalarına atadı. Bloomberg Businessweek'e verdiği bir röportajda yapay zekanın ateş ya da elektrikten daha büyük bir mesele olduğunu söyleyen Pichai, dünyanın bilgiyle etkileşim biçiminde radikal bir dönüşümün eşiğinde olduğunu söyledi. Pichai, “Bugün insanlığın bilgi ihtiyacının yüzde 1'inde olduğumuzu düşünüyorum. Bundan on ya da yirmi yıl sonra bu çok açık olacak. Ve bence tüm bunların ne kadar başında olduğumuz kısmını hafife alıyoruz” dedi.  Dolayısıyla bu Google için çok önemli bir dönem. Web'in kendisi için de varoluşsal bir dönem olabilir.

ChatGPT geldiğinde Google'da çalışan bazı kişiler şirkette bir panik havası yaşandığını anlatıyor. Ancak o dönemi anlatan Reid, şirketin haberlerle sarsıldığı fikrini onaylamıyor.  Google'da, Microsoft’un 2009'da Bing arama motorunu piyasaya sürmesinin varoluşsal bir tehdit olarak görüldüğü zamanları hatırlayacak kadar yaşlı pek çok insan vardı. Reid bunlardan biri olmasa da o zaman olduğu gibi işlerin yolunda gittiğini söylüyor. 

Yapay zeka daha fazla ön plana çıktıkça, Google çalışanlarını OpenAI, Anthropic ve daha hızlı hareket eden ve daha yeni ürünler geliştiren diğer girişimlere kaptırmaya başladı. Ancak, şirket hakkında bilgi sahibi olan birkaç kişiye göre Reid'in liderliği altında daha dinamik hissetmeye başladıkça arama bölümündeki moraller iyileşti.

Reid, Google'ın şu anda doğru yolda olduğunu savunuyor. Google yöneticisi, “Her şey önce yavaş sonra hızlı ilerliyor. Birdenbire teknoloji, ürün, kullanım, anlayış, cila ve her şey bir araya geliyor ve sonra herkesin buna ihtiyacı oluyor. Teknolojinin insanların arayabilecekleri şeyleri gerçekten değiştirebileceğini düşündüğünüz bir zamanda arama üzerinde çalışmak gerçekten heyecan verici” diye konuştu.

Hatalı sonuç tartışmaları

Google'ın yöneticileri birkaç yıl önce Google'ın kendi sesiyle kötü bilgiler verebilecek ürünler geliştirmenin riskli olduğunu gördüklerinde pek de haksız sayılmazlardı. Örneğin AI Overviews, Barack Obama'nın Müslüman olduğuna dair yanlış bir iddiayı papağan gibi tekrarladı, federal öğrenci kredisi politikaları hakkında güncel olmayan bilgiler verdi ve insanlara sağlık nedenleriyle günde bir taş yemelerini önerdi. Yapay zeka destekli sohbet robotlarının güvenilirliğine ilişkin şüpheler zaten yaygındı ve Google'ın bu tür hataları kabul etmeye istekli olması, diğer yapay zeka şirketlerine ayak uydurmak için standartlarını ne kadar kötü uğursuz bir işareti olarak okunabilir.

Google'a göre bu yanıtlar utanç vericiydi ama yapay zekada ölümcül bir zayıflığın göstergesi değildi. Şirket temsilcileri ayrıca sosyal medyada yayılan örneklerin, insanların ürünü tuhaf sorgularla bombardımana tutmasının bir sonucu olduğunu söyledi. Üretken YZ'nin ortaya çıkmasından önce, “insanlar Google Arama'ya gidip ‘Günde kaç tane taş yemeliyim’ demiyordu.

Google'ın yaratıcı yapay zeka ürünleri hala teknolojinin deneysel olduğuna dair uyarılar taşıyor. Reid, araçların halk önünde test edilmesinin daha iyi olmalarına yardımcı olduğunu söylüyor. Reid, aramada yapılan diğer değişikliklerde olduğu gibi, yapay zekanın da insanların Google'ı daha önce kullandıklarından daha fazla kullanmalarını sağlayacağına inanıyor.

En güçlü tepkilerden bazıları kullanıcılardan değil, Google'ın diğer temel bileşenlerinden geliyor: Bağımsız web sitesi yayıncıları. Google, önem arz edecek kadar büyüdüğünden bu yana, ürünlerinin ortaya çıkmasına yardımcı olduğu siteleri, videoları ve makaleleri hazırlayan kişilerle hassas bir dans içinde. Şirket sürekli olarak ve doğru bir şekilde aramasını web sitelerinin yeni kullanıcılar çekmesi için hayati bir yol olarak tanımladı. Ancak aynı zamanda sonuç sayfasında daha fazla bilgi sunarak kullanıcıların tıklama ihtiyacını ortadan kaldırıyor. 

Siteler yapay zekayla da rekabet ediyor

Web sitesi operatörleri, Google'ın arama algoritmalarıyla oynamak için tasarlanmış yapay zeka tarafından oluşturulan sitelerin yeni rekabetiyle de karşılaşıyor. Haber derecelendirme grubu NewsGuard Technologies Inc. Mart 2025 itibariyle, Mayıs 2023'te 49 site varken, içeriği büyük ölçüde veya tamamen yapay zeka tarafından yazılan 1.254 haber sitesi tespit etti. NewsGuard'a göre düzinelerce YZ içerik üreticileri Google News’ta yer alıyor ve tıklama almak için geleneksel haber kaynaklarıyla rekabet ediyor. Google'ın reklamcılık şirketi de yapay zeka tarafından oluşturulan yüzlerce siteye reklam vererek elde ettikleri gelirden pay alıyor. Bir Google sözcüsü, yapay zeka tarafından üretilen içeriğin kurallara aykırı olmadığını ancak düşük kaliteli sitelere ve politikalarını ihlal edenlere karşı harekete geçtiğini söylüyor.

Ekim ayında Google, Mountain View'daki merkezinde yaklaşık 20 web sitesi oluşturucusundan oluşan bir grubu bir araya getirdi. Şirket ürün yorumcularını, seyahat bloggerlarını, lifestyle yazarlarını davet etti ve mühendisleriyle bir dizi toplantı düzenledi. Hava temizleyicileri hakkında derinlemesine incelemeler yapan HouseFresh'in yönetici editörü Gisele Navarro, “Bize içeriğimizin ve web sitelerimizin tam da Google'ın ödüllendirmek istediği türden şeyler olduğunu ve daha iyisini yapmaları gerektiğini söylediler” dedi. Toplantıda bulunan üç kişiye göre mühendisler içerik oluşturuculardan içeriğin yapay zeka yerine insanlar tarafından oluşturulduğunu nasıl anlayacakları konusunda ipuçları istedi. Ancak Google'ın baş arama bilimcisi Nayak, yayıncılara içerik yazmalarına yardımcı olacak yapay zeka araçlarından yararlanmalarını da tavsiye etti.