Temeli antik çağlara kadar dayanan gizli haberleşme, teknolojik ilerlemeler ile birlikte şekil ve yöntem açısından farklılıklar göstermiş olup, önemini sürekli olarak korumuştur. Gizliliğin çok önemli olduğu uygulamalarda; korunan bilgilerin, üçüncü şahısların eline geçmeden ilgili hedefe gönderilmesi amaçlanır ve bu yönde çalışmalar yapılır. Gizli haberleşmede en çok kullanılan yöntemlerin başında da Steganografi gelir.

Steganografi Nedir?

Steganografi, bilgi gizleme sanatı olarak tanımlanabilir ve temel amacı, gizli iletilerin taşıyıcı bir ortam içinde fark edilmeden saklanmasıdır. Bu kavram, kelime anlamıyla "kapalı yazı" anlamına gelen Yunanca kökenli "steganos" (gizli) ve "graphein" (yazı) kelimelerinden türetilmiştir. Bir başka deyişle steganografi veri içine veri gömerek gömülen verinin varlığını saklar. Gizli verinin gömülmesi için metin, ses, imge veya video gibi bir örtü verisi kullanılır.

Genel olarak steganografi uygulamalarında, taşıyıcı nesneye örtü verisi, iletilmek istenen gizli veriye gömü verisi, içerisine gizli veri gömülmüş olan nesneye ise örtülü veri denir.

Steganografi, kriptografiye benzer şekilde bilgiyi korumayı amaçlar, ancak yöntemleri ve odak noktaları farklıdır. Steganografinin kriptografiden (şifreleme) en önemli farkı, steganografide saklı mesajın varlığının gizlenmesidir. Yani saklı verinin örtü verisi içine gömüldüğü bilgisi sadece mesajın alıcısı tarafından bilinir ve örtü verisine sahip olan bir başkası saklı verinin varlığını fark edemez.

Kriptografide ise gizli verinin anlaşılabilmesi için çok büyük çabanın ve zamanın harcanması gerekir. Üstelik gönderilen verinin gizli olduğu herkes tarafından bilinir. Ancak steganografide birbirleri ile gizli olarak haberleşen iki kişiyi gözetleyen üçüncü bir kişi haberleşmenin gizliliğini fark edecek olursa steganografi amacına ulaşamaz.

Steganografi Hangi Amaçla ve Nerelerde Kullanılır?

Steganografi kullanılırken gömü verileri genelde metin ve resim; örtü verisi ise metin, resim ve video görüntüleri olabilir. Sayısal ses verileri üzerinde de veri gizleme, teorik ve pratik olarak mümkündür. Çünkü ses içerisine küçük yankılar veya kulağın algılayamadığı sinyaller eklenebilir ve daha yüksek genlikte bir ses tarafından maskelenebilir.

Steganografi  askeri haberleşmede gizlilik ve güvenliği sağlamak için; sanat eserleri, fotoğraflar veya diğer dijital içeriklerde telif hakkı ve fikri mülkiyeti korumak için; bireysel ve toplumsal siber güvenliği sağlamak için kullanılır. Zaman zaman kötü niyetli kişiler tarafından etik dışı da kullanılabildiği için dikkatli olunmalı ve bu teknolojinin kullanımı yerel yasalara ve etik kurallara uymalıdır.

Tarihte Steganografi Kimler Tarafından Kullanılmıştır?

Örtülü yazma sanatı olarak Türkçeye çevrilen “stego” ifadesi, aslında antik Yunan zamanına kadar uzanan derin bir geçmişe sahiptir. Örneğin milattan önce 5. yüzyılda, Yunan tiran Histiaeus’un, Susa kralı Darius’un krallığında göz hapsine alındığı sırada, bir Anadolu şehri olan Milet’te yaşayan damadı Aristagoras’a gizli bir mesaj göndermek istemiştir. Histiaeus, kölelerden birinin saçını kazıtır ve mesajı dövme şeklinde kölenin kafa derisine işler. Kölenin saçı yeteri kadar uzadığında, Milet’e gönderilir ve yanında hiçbir şey götürmediği için kral Darius bundan şüphelenmez. Köle oraya vardığında durumu anlatır ve saçları tekrar kazıtıldığında kafa derisinden Histiaeus’un mesajını içeren dövmesi ortaya çıkar.