Uluslararası çevre koruma örgütü WWF (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), tür koruma çalışmalarının bilançosunu açıkladı.

WWF verilerine göre, geniş burunlu gergedanlar, Arktik fokları ve mercanlar 2025 yılının "kaybedenleri" oldu. Dünyadaki birçok kuş türü için de bu yıl gelişmeler olumsuz seyretti. Almanya'da özellikle kuş gribi turnalara zarar verdi.

Tüm bu olumsuz gelişmelerin aksine; ceylanlar, vaşaklar, koalalar ve deniz kaplumbağaları için ise 2025 iyi geçti.

WWF Almanya Doğa Koruma Direktörü Kathrin Samson, türlerin yok olmasının başlıca nedenlerini "yaşam alanlarının yok edilmesi, kaçak avcılık, aşırı tüketim, istilacı türler, çevre kirliliği ve iklim krizi" olarak sıraladı. Samson, "Bu, krizin çözüm anahtarının insanın elinde olduğu anlamına geliyor" diye konuştu.

Foklar, kuşlar ve geniş burunlu gergedanlarda gerileme

Bu yıl Uluslararası Doğa Koruma Birliği'nin (IUCN) Kırmızı Liste güncellemesi de, özellikle kuşlar açısından "endişe verici bir tablo" ortaya koydu. Buna göre tüm kuş türlerinin yüzde 61'inin nüfusu azaldı. Kuş sınıfındaki genel olumsuz gelişmeler, kuruluş tarafından "kaygı verici" olarak nitelendirildi. Bu sene Almanya üzerinden güneye göç eden binlerce turna, kuş gribi nedeniyle "son yolculuklarını" yapmak zorunda kaldı.

Ekim ayında üç Arktik fok türü Kırmızı Liste'de daha yüksek risk kategorisine alındı. Durumu en kritik olan balonlu fok türü ise, "ciddi tehlikede" olarak sınıflandırıldı. Geniş burunlu gergedanlar açısından da 2025 olumsuz geçti. Yapılan araştırmaya göre, bu türün nüfusu yüzde 11 oranında azaldı.

Tropikal mercan resifleri geçen yıl da WWF'nin "kaybedenler" listesinde yer almıştı. Bu yılki rapora göre de "deniz altındaki yangın" devam etti. Birçok resif, eğer sıcaklık artışlarına karşı hızlı adımlar atılmazsa kalıcı olarak kaybolacak. Ayrıca okyanuslarda fitoplankton miktarının büyük ölçüde azaldığı belirtiliyor. WWF'ye göre fitoplankton, dünya oksijeninin yaklaşık yarısını üretiyor, büyük miktarda karbondioksit depoluyor ve denizlerdeki besin zincirinin temelini oluşturuyor.

Mercanlar 2025'in kaybedenlerinden olduFotoğraf: picture-alliance/J.W. Alker

Vaşaklar ve koalalarda umut verici gelişmeler

Rapor olumlu gelişmelere de dikkat çekiyor. Kathrin Samson, "Vaşakların ve Maral geyiklerinin geri dönüşü gibi başarılı projeler, türlerin yok oluşuna karşı mücadelede birer ışık niteliğinde. Bunlardan ilham almalıyız. Bu örnekler değişimin mümkün olduğunu gösteriyor" diye konuştu.

Almanya'daki Thüringen Ormanı ve Kara Orman'da bu yıl vaşakların yeniden doğaya salındığı bildirildi. WWF'ye göre, Thüringen'in güneyinde bir vahşi yaşam kamerası, iki yavrusu olan bir dişi vaşak kaydetti.

Avustralya'da yeni bir koala koruma alanı kurulması da önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. WWF'nin tahminine göre bu girişim, ülkenin doğu kıyısındaki koala nüfusunun ciddi düşüşünü tersine çevirme potansiyeline sahip.

Kaplumbağalar artık "ciddi tehlikede" değil

Yeşil deniz kaplumbağalarıyla ilgili de iyi haberler var. On yıllardır süren koruma çabaları sayesinde tür, 2025'te Kırmızı Liste'de "ciddi tehlikede" kategorisinden "tehlikede değil" kategorisine geldi. Popülasyon 1970'lerden bu yana yüzde 28 arttı.

WWF'ye göre 2025'in kazananları arasında Nepal'deki kar leoparları, Moğolistan'daki sayga antilopları ile köpek balıkları ve vatozlar da bulunuyor. Özellikle kıkırdaklı balıklar için Aralık başında gerçekleştirilen tür koruma konferansı başarıyla sonuçlandı. WWF'ye göre bu sayede 45 tür, aşırı tüketim tehdidine karşı daha iyi koruma altına alındı.

dpa / BÜ,MUK