“Kendi kendini iyileştiren biri olmak istedim.” diyor Chloe Angeline, “Kendini İyileştiren Ana" (Ing: "self-healing mama) adıyla bilinen Instagram hesabında. Antidepresanlar ve anksiyete ilaçları ona zombi gibi hissettiriyordu, bu yüzden o da kendini iyileştirmeye karar verdi. Ama tüm hikâye bu kadar değil. “Kendi kendini iyileştirme” ve “vücudun kendini iyileştirmesine yardım etmek” gibi ifadeler genellikle tıp dışında kanıtlanmamış ve çürütülmüş müdahaleler için para ödemek anlamına gelir.

Angeline, “Healy” olarak bilinen bir ürün ailesini satmaya adanmış çok seviyeli pazarlama makinesinin bir parçası. Bu cihazlar, bilezik ya da kulak memesi elektrotları aracılığıyla hafif bir elektrik akımı sağlayan avuç içi büyüklüğünde uzaktan kumandalara benziyorlar ve çok pahalılar. Bazılarının tek seferlik satın alımlar, diğerlerinin ise aylık abonelik gerektiren akıllı telefon uygulamalarıyla birlikte kullanılması gerekiyor. Ayrıca bir saat, kablosuz verici, beslenme uygulaması, dijital bulut servisi ve çeşitli aksesuarlar da var.

Healy, tüketiciyi korumakta yetersiz bir düzenleyici ortamda, sözde bilimsel sağlık cihazlarının nasıl gelişip yaygınlaşabildiğinin adeta bir vaka çalışması niteliğinde. Cihazın sağlığı “frekanslar” aracılığıyla desteklediği iddiası ise sözde bilimlerin nadiren tamamen ortadan kalktığının bir başka örneği. Bu tür fikirler yok olmaz yalnızca bir süreliğine geri çekilir, ardından en güncel moda anlayışıyla yeniden ortaya çıkar ve yeni bir kuşağı cezbetmeye hazır hâle gelir.

Tüm Reklamları Kapat

Sahte Bilimle Dolu

Healy’nin soyu, Dr. Albert Abrams ve Royal Rife’ın frekans tıbbi cihazlarına kadar uzanıyor. Sözde bilimin bu alanı farklı isimlerle anılıyor: biorezonans, biyoenerjetik alan teorisi hatta radyonik. Tüm bu yaklaşımlar, canlıların bir tür enerji alanına sahip olduğu iddiasına dayanıyor. Bu enerji çoğu zaman mistik bir nitelik taşıyor, bazen de Healy örneğinde olduğu gibi elektrik enerjisi olarak sunuluyor. İddiaya göre bu enerji alanı, vücut sağlıklıyken belirli bir frekansta, hastayken ise farklı bir frekansta titreşiyor. Biyorezonans cihazlarının amacı da “doğru” frekansı yeniden vücuda vererek bu alanı tekrar uyumlu hâle getirmek.

Bunların hiçbiri, canlılara ilişkin oldukça kapsamlı ve karmaşık olan mevcut bilimsel anlayışımız tarafından desteklenmiyor. Üstelik “frekanslar” etrafında şekillenen bu basit fikirler daha önce defalarca çürütülmüş olmasına rağmen, tekrar tekrar karşımıza çıkıyor. Şüpheci topluluk; dolandırıcılıkların, aldatmacaların ve sağlık alanındaki sahtekârlıkların tarihine dair son derece zengin bir bilgi birikimine sahip. Quackwatch, The Skeptic’s Dictionary ve Science-Based gibi web siteleri; yeni bir sağlık cihazı ve iddia edilen etki mekanizmasıyla karşılaştığımızda işimize yarıyor. Çoğu zaman karşımızdaki şey, yalnızca yeniden paketlenmiş bir “woo”.

Healy’nin mistik bir enerji yerine canlı hücre zarının her iki tarafında ölçülebilen elektrik voltajına odaklandığı iddia edililyor. Bahsi geçen voltaj gerçek. Ancak Healy için iddia edilenin aksine, sağlıklı hücrelerimizin hepsi -70 ile -50 milivolt arasında bir voltaja sahip değil. Hastalıklı hücrelerimiz de 0’a ulaşana kadar bu elektrik potansiyelini kaybetmez. (Healy’nin tanıtım materyallerinde ve çevrim içi seminerlerinde bu iddia, Becker ve Nordenström adlı iki profesörün çalışmalarına dayandırılır. Ancak Arjun Nidigallu’nun Healy’yi eleştirdiği videosunda da vurguladığı gibi, bu iki ismin ortaya attığı bazı fikirler oldukça uç). Ayrıca elektrotlar aracılığıyla vücudumuza hafif elektrik veren Healy gibi bir cihazın, sağlıklı hücreleri etkilemeden hastalıklı hücrelere “doğru” voltajı geri kazandırabileceği bir mekanizma da yok. Bu tür bir müdahale, hayalperestlikten farksız.