Çevre kirliliği ve doğal kaynak sıkıntısı ile tehlikede olan dünyamızda, küresel olarak üretilen gıdaların üçte biri çöpe atılmaktadır. Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), dünyada üretilen toplam gıda miktarının %25-33’ünün israf edildiğini ve ekonomik değerinin toplam 990 milyar dolara karşılık geldiğini bildirmektedir. Türkiye İsraf Raporu 2018 yılı verilerine göre, ülkemizde her yıl 26 milyon ton gıda israf olmakta, maddi karşılığı 555 milyar TL’yi geçmekte ve milli gelirinin %15’ine karşılık gelmektedir. Kullanılabilecek gıdaların kullanılmadan çöpe atılması, sadece gıdaların değil onları üretmek için harcanan suyun, toprağın ve emeğin de boşa gitmesine sebep olur. Ayrıca bu gıdaların üretim sürecinde çevreye yayılan  sera gazı da çevre kirliliğini artırmaktadır. Bu sera gazları, güneş ışınlarını yakalayarak yeryüzünün olduğundan fazla ısınmasına sebep olur ve iklim krizinin artmasına sebep olur.

Gıda Atıkları Neden İklim Krizine Yol Açıyor?

Küresel sıcaklık artışının en büyük sebeplerinden biri, sera gazı salınımındaki artıştır. En yaygın sera gazları; karbondioksit (CO2), metan (CH₄), nitröz oksit (N₂O) gazlarıdır. Karbondioksit (%0,04), azot oksit, metan ve ozon; Dünya atmosferinin neredeyse %0,1'ini oluşturur ve kayda değer bir sera etkisine sahip olan eser gazlardır. Atmosferde yer alan bu gazlar Güneş ışınlarını tutar ve uzaya salınmasına izin vermez. Bu durum dünyanın daha fazla ısınmasına neden olur. İnsan faaliyetlerinin sera gazını nasıl tetiklediği, karbon ayak iziyle hesaplanır. Karbon ayak izi, bireylerin, kuruluşların veya ürünlerin faaliyetleri nedeniyle atmosfere saldıkları sera gazlarının, özellikle karbondioksitin eşdeğerinin ölçümüdür. Gıda üretimi beraberindeki karbon ayak izi miktarı hesaplanırken kullanılan toprak, makineler, işleme, toplama, dağıtım, ulaşım, imha etme gibi  süreçlerde salınan sera gazı miktarı hesaplanır. Çöpe giden gıdalar çürüme sürecinde Metan gazı açığa çıkarır ve bu gaz da ısıyı etkili bir şekilde yakalayan güçlü bir sera gazıdır. Ama gıdalar sadece çürüme aşamasında değil, üretime başlanmasından çürümesinin sonuna kadar her anından doğrudan veya dolaylı yoldan sera gazlarının açığa çıkmasına sebep olur. Örneğin çöpe atılan bir elmanın sebep olduğu sera gazı miktarı yalnızca atığının ürettiği metan gazı değil, o elmanın tüketiciye ulaşana kadar geçen süre boyunca salınan sera gazı olarak da düşünülmelidir. Karbon ayak izi hesaplaması yapılırken de  üretimde kullanılan gübreler, ürünlerin paketlenmesi, dağıtımı, depolanması, işlenmesi gibi tüm süreçler hesaba katılır.

Bu gıda üretiminin tüm aşamaları düşünüldüğünde, bir ekmeğin bile üretimi doğaya pahalıya mâl oluyor. Çöpe giden gıdalar ise onlarla beraber bir çok emeği çöpe götürdüğü gibi üretiminde açığa çıkan sera gazlarının üzerine yenilerini ekliyor. Gıda ve Tarım örgütünün yayınladığı verilere göre; evrensel gıda kayıp ve atıklarının yaydığı sera gazı miktarı, karayolu ulaşımı nedeniyle salınan sera gazları toplamının %87’si kadardır. Karayolunda yapılan yolcu ve yük taşımacılığından kaynaklı sera gazı salınımı değeri yaklaşık %74,5 gibi bir oranda olduğunu göz önünde bulundurulduğunda, gıda atıklarından kaynaklı sera gazı salınımı yükü fazladır.