İklim krizi artık yalnızca çevresel değil; ekonomik, siyasi, toplumsal ve ruhsal bir çöküşe dönüşüyor. Dünya 1,5 derece eşiğini aştı, felaket yavaş değil hızlandırılmış geliyor. Sınır tanımayan bir tehdit karşısında hâlâ çıkar hesapları yapıyoruz. Zaman tükeniyor. Doğa bizi affedebilir ama unutmaz. Bu bir çevre meselesi değil, insanlık testi. Ya hatırlayacağız ya da kaybolacağız.

Giderek vahim hale gelmekte olan iklim değişikliği artık yalnızca atmosferde yaşanmıyor.

Ekonomide, siyasette, tarımda, göçte, sağlığımızda ve ruhumuzda da hissedilir ölçüde yaşanıyor. Bu, sadece sıcak hava dalgaları, kuruyan göller ya da yükselen deniz seviyesi değil; uygarlığın bizzat kendisinin krizi. Ve her geçen gün derinleşiyor, kuşkunuz olmasın daha da derinleşecek.

Şunu kafamıza nakşetmemiz gerekiyor: İklim ne sınır tanır, ne pasaport. Ne doğusu vardır ne batısı. Afrika’da kuruyan bir toprak Avrupa’da fiyatları yükseltir; Latin Amerika’daki buzulların erimesi Asya’da sel olur. Avustralya’daki yangın, Akdeniz’de nem dengesini değiştirir. 
Sınırların ve bayrakların hükmünü yitirdiği bu çağda, doğa hâlâ en evrensel “küresel vatandaş”tır.

Ama bu kadar sınır tanımayan bir kriz karşısında biz hâlâ sınırlarla, çıkarlarla, oy hesaplarıyla hareket ediyoruz. Kısır döngünün içine hapsolmuş bir insanlık hâlindeyiz.

2025 yılı itibarıyla dünya hâlâ Paris İklim Anlaşması’nın çok gerisinde. Küresel sıcaklık artışı 1.5 derece hedefini aştı. BM, IPCC, COP zirveleri, bildiriler, taahhütler… Hepsi var ama sonuç yok. Çünkü hâlâ “gönüllülük esaslı”, “esnek geçiş” anlayışıyla ilerliyoruz. 
Sanki zamanımız varmış gibi yavaş davranıyoruz.

Oysa zaman tükendi. Felaket yavaş değil, hızlandırılmış geliyor.

Yalnızca iyi niyetle bu gidişat değişmiyor, değişmez. Karbon emisyonunu azaltmayan, yeraltı su kaynaklarını hoyratça kullanan, doğayı kirleten her ülke ve şirket, aslında hepimizin yaşam hakkını ihlal ediyor. Artık küresel çevre güvenliği, uluslararası ceza hukuku gibi işlerlik kazanmalı. Yaptırımlar, yükümlülükler ve denetim mekanizmaları güçlendirilmeli.

Ama burada başka bir tehdit de büyüyor: Yeşil emperyalizm.

Çevre koruma bahanesiyle gelişmiş ülkelerin kendi teknolojilerini, standartlarını ve ekonomik çıkarlarını dünyaya dayatmaları… Yüzyıllarca sanayi devrimiyle atmosfere karbon pompalayanlar, şimdi kalkınma yolundaki ülkelere “sıfır emisyon dayatması” yapıyor. Bu ne ahlaki ne de stratejik açıdan sürdürülebilir.

Bakınız veriler ne söylüyor:

Küresel karbon emisyonları 

    

•    Çin: %29,2
    •    ABD: %13,5
    •    Avrupa Birliği (27 ülke): %7,5
    •    Hindistan: %7,3
    •    Rusya: %4,7
    •    Japonya: %2,8
    •    Türkiye: %1,1
    •    Afrika kıtası (toplam): %3’ün altında

Yani, Çin-ABD-AB yüzde 50’nin üzerinde gezegenimizi kirletirken koskoca Afrika kıtası yüzde 3 bile değil; tarihsel olarak da güncel olarak da iklim krizinin failleri arasında yer almıyor. Ancak kuraklık, açlık, göç ve sellerle en büyük bedeli onlar ödüyor.