Forbes'un haziran sayısındaki “Çin: Nereden Nereye?” başlıklı yazımda Batı’nın gündemindeki ikinci Çin şokuna dikkat çekmiştim. Şimdi bu konunun detaylarına girmek istiyorum.

---

Şant Manukyan “İş Yatırım Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı"

01 Temmuz 2024, 00:00 Güncelleme: 19 Aralık 2024, 11:15

İki büyük blok ABD ve Avrupa Birliği (AB) başta olmak üzere, Türkiye dahil pek çok ekonominin, Çin’in yüksek üretim kapasitesinden şikayetçi olduğunu ve gümrük duvarlarını yükseltmek başta olmak üzere önlem almaya çalıştığını biliyoruz. Batı, Çin’in bir piyasa ekonomisi olmaması nedeni ile merkezi yönetimin politikaları sonucu aşırı üretimin söz konusu olduğunu düşünüyor. Tabloda Covid dönemine kadar olan endüstriyel üretim ve perakende satışların aynı trendde devam etmesi durumunda nasıl bir seyri olacağını pembe çizgi gösteriyor. Siyah çizgiler ise gerçekleşenleri. Covid sonrası endüstriyel üretimin daha yukarıda bir trende kavuştuğunu perakende satışların ise çok daha yatay bir trend içinde hareket ettiğini görüyoruz.

Temel olarak Çinli hane halkının daha az tükettiği bir dönemde fabrikalar daha fazla üretiyor. Bu durumda ne olacak? Bir kaç satır yukarıda paylaştığım üzere Batı bunu Çin ekonomik modeline has bir sorun olarak görüyor. Oysa aşırı kapasite, kapitalist sistemde de sık sık karşımıza çıkan bir durum. Bunu emlak sektöründen tutun da komik bir paralellik olarak bir kaç yıl öncesine kadar lokmacı dükkanlarına kadar görebiliyoruz. Çin açısından baktığımızda aşırı üretim yani fabrikaların yaygınlığı insanların göç etmeden “köylülükten çıkarak kalifiye işçi” haline gelmesini sağlıyor.

---