Çin’deki ticaretin neredeyse üçte birini oluşturan yabancı ve ortak girişim şirketleri, Trump yönetiminin başlattığı gümrük vergisi artışları nedeniyle hem Çin’de hem de ABD’de çifte tarife yükü altında kalıyor. Uzmanlara göre bu durum, Çin'e yönelik doğrudan yabancı yatırımları da tehdit ediyor.

---

27 Nisan 2025, 12:18 Güncelleme: 28 Nisan 2025, 09:38

Resmi verilere göre, yabancı şirketler ve ortak girişimler Çin’in toplam ticaretinin yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Bu tablo, ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşının Çin’de faaliyet gösteren uluslararası şirketleri ne ölçüde etkileyebileceğini gözler önüne seriyor.

Çin Gümrük Genel İdaresi verileri ve Financial Times’ın hesaplamalarına göre, tamamen veya kısmen yabancı sahipli şirketler geçen yıl Çin’in 980 milyar dolarlık ihracatının dörtte birinden fazlasını ve 820 milyar dolarlık ithalatının üçte birinden fazlasını gerçekleştirdi. Çin, aynı dönemde yaklaşık 1 trilyon dolarlık rekor bir ticaret fazlası kaydetti.

Apple ve Tesla gibi büyük Amerikan şirketleri ile daha küçük üreticiler, Çin’i üretim üssü olarak kullanıyor. Bu şirketler genellikle bileşen veya hammadde ithal ederek Çin’de montaj yapıyor ve ardından ürünlerini ihraç ediyor. Ancak Trump yönetiminin Çin’e yönelik tüm ihracata uyguladığı vergileri yüzde 145’e yükseltmesi ve Pekin’in buna yüzde 125 oranında karşılık vermesiyle, bu şirketler aynı ürün için hem Çin hem de ABD tarifelerine maruz kalıyor.

Hong Kong Üniversitesi Asia Global Institute Direktörü Heiwai Tang, “Yabancı şirketler Çin pazarında gerçekten sıkışmış durumda" dedi. Tang, “Eğer ithalat yaparlarsa Çin tarifelerini ödüyorlar. ABD’ye ihracat yaptıklarında ise ABD tarifelerini ödüyorlar" ifadelerini kullandı. Tang, bu durumu “çifte darbe” olarak nitelendirdi.

Çin’in yabancı sermayeli ihracat makinesi darbe aldı

Çin’in ihracat büyümesi, Hong Kong ve Makao gibi bölgelerden gelen tamamen veya kısmen yabancı yatırımlı şirketler sayesinde ivme kazanmıştı. Bu şirketler, düşük iş gücü maliyetlerinden yararlanarak Çin’i üretim üssü olarak kullanıyordu.

2008 yılında, yabancı yatırımlı şirketler Çin’in toplam ticaretinin yüzde 55’ini oluşturuyordu. Ancak Çin’in son yıllarda kendi sanayisini güçlendirme politikaları doğrultusunda bu oran düşüşe geçti. Geçen yıl itibarıyla yabancı yatırımlı işletmeler Çin’in toplam ticaretinin yüzde 29,6’sını temsil etti.

Yine de, bu şirketler Çin’in toplam ticaret fazlasının sadece yüzde 16’sını oluşturdu. Çünkü ithalat hacimleri, ihracat miktarlarını dengelemiş durumda.

Amerikan Ticaret Odası Başkanı Michael Hart, Çin’de faaliyet gösteren birçok yabancı şirketin Amerikan menşeli olmadığını ancak Amerikan girdilerine bağımlı olduklarını belirterek, bu şirketlerin de ticaret savaşından olumsuz etkilendiğini söyledi. Hart, Çin Ticaret Bakanlığı’nın bazı sektörler için tarife muafiyetleri üzerinde çalıştığını açıkladı.