ABD Başkanı Trump görüşmelerine hazırlanan Pekin, Google'ı soruşturmaya başlarken Apple ve Broadcom'u da göz hapsinde tutuyor.

---

10 Şubat 2025, 10:50

Çinli yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump'ın çevresinde bulunan teknoloji yöneticilerini etkilemek umuduyla, antitröst soruşturmaları ve diğer araçlarla hedef alınabilecek ABD teknoloji şirketlerinin bir listesini oluşturuyor. Pekin'in stratejisine aşina olan kişiler, amacın Trump'ın Çin mallarına uyguladığı gümrük vergileri de dahil olmak üzere ABD-Çin meseleleri konusunda Trump yönetimiyle yapılması beklenen müzakerelerde oynamak için mümkün olduğunca çok kart toplamak olduğunu söyledi. 

Hangi şirketler hedefte?

Pekin, Nvidia ve Google'ı antitröst sorunları iddiasıyla soruşturduğunu daha önce açıkladı. Wall Street Journal’ın haberine göre konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, Pekin'in hedefindeki diğer Amerikan şirketleri arasında Apple, Silikon Vadisi teknoloji şirketi Broadcom ve yarı iletken tasarım yazılımı satıcısı Synopsys'in bulunduğunu söyledi. Synopsys'in Pekin tarafından onaylanmayı bekleyen 35 milyar dolarlık bir satın alma işlemi var. 

Danışmanlık firması Trivium China'da Şangay merkezli bir teknoloji politikası uzmanı olan Tom Nunlist, Çin'in ABD'ye karşılık vermek için elde edebileceği tüm kozlara ihtiyacı olduğunu ve antitröstün en kullanışlı kozlardan biri olduğunu belirtti. Ülkeleri poker oyuncularına benzeten Nunlist, “Çin bir fiş toplama egzersizinde. Müzakere için masaya oturmak istiyorlar ve oynayacak bir şeylere ihtiyaçları var” dedi. 

Çin ABD’nin hamlelerinden ders aldı

Bu strateji riskler taşıyor. Amerikan şirketleri son zamanlarda Trump'ın ilk dönemine kıyasla Çin'i destekleme konusunda daha az istekli ve tehditler, Pekin'in istediği bu olduğunda şirketleri ülkeye yatırım yapmaktan vazgeçirerek geri tepebilir. Pekin, Amerika'nın yaklaşımından dersler çıkararak son yıllarda düzenleyici araçlarına yenilerini ekledi. 2020 yılında, Çinli teknoloji lideri Huawei ve diğerlerinin Amerikalılarla iş yapmasını engelleyen ABD varlık listesini taklit eden bir “güvenilmez varlık listesi” oluşturdu. 2022 yılında Çin, rekabete aykırı birleşmelerle ilgili kuralları sıkılaştırmak için antitröst yasasını değiştirdi. 

Pekin'deki yetkililere yakın kişiler Çinli yetkililerin Trump'ın dünyasında, Google'dan Sundar Pichai ve Apple'dan Tim Cook gibi yemin töreninde Trump'ın yanında oturan yöneticiler de dahil olmak üzere, insanların dikkatini çekmeyi umduklarını söyledi. ABD'nin Çin mallarına uyguladığı yüzde 10'luk ek gümrük vergisinin geçen hafta salı günü yürürlüğe girmesinden kısa bir süre sonra Çin, Google'a karşı bir antitröst soruşturması başlattığını açıkladı. 

Aralık ayında Biden yönetiminin Çin'in üst düzey yarı iletkenlere erişimi üzerindeki kontrolleri artırmasıyla bir başka kısasa kısas hamlesi geldi. Bir hafta sonra Çin, yapay zeka geliştirmek için en güçlü çipleri üreten Nvidia'yı 2019'da bir birleşme nedeniyle soruşturmaya başladığını açıkladı. Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, soruşturmanın Nvidia'nın belirli ürünlerin satışını durdururken Çinli şirketlere karşı ayrımcılık yapıp yapmadığına odaklandığını söyledi. ABD'nin 2022'den beri uyguladığı ihracat kontrolleri Nvidia'nın en gelişmiş yapay zeka çiplerini Çin'e satmasını kısıtlıyordu. 

Apple, uygulama geliştiricilerin oyun oynamak için jeton satın almak gibi uygulama içi hizmetler için ücret talep etmeleri halinde pay alma uygulaması nedeniyle Çinli teknoloji şirketleriyle anlaşmazlık yaşıyor. Çinli video oyunu lideri Tencent ve TikTok'un ana şirketi ByteDance, bazı App Store politikalarının adil olmadığı yönündeki endişelerini Apple'a iletti. Benzer şikâyetler dünyanın dört bir yanındaki düzenleyiciler tarafından da mercek altına alındı. Apple, politikalarının uygulamaların kalitesini ve güvenliğini sağladığını söyledi. 

---